Semantyka i pragmatyka językowa 0400-PS1-3SIPJ
Nazwa kierunku studiów: filologia polska
Poziom kształcenia: studia pierwszego stopnia
Profil studiów: ogólnoakademicki
Forma studiów: stacjonarne
Język modułu/przedmiotu: język polski
Status przedmiotu: obowiązkowy
Dziedzina i dyscyplina nauki: nauki humanistyczne, językoznawstwo
Rok studiów/semestr: rok III, semestr I
Wymagania wstępne
(przedmioty wprowadzające): Gramatyka opisowa języka polskiego
– składnia; Kultura języka polskiego
Liczba godzin zajęć dydaktycznych: wykład – 14; ćwiczenia – 30
Metody dydaktyczne: Metody kształcenia: heureza, dyskusja. Sposoby weryfikacji: kolokwium pisemne, egzamin ustny
ćwiczenia praktyczne (indywidualne i grupowe); ocena aktywności studentów podczas zajęć, testy kontrolne
Punkty ECTS - 3
Bilans nakładu pracy studenta (liczba godz.): 75 godz.
udział w wykładach i ćwiczeniach – 45
przygotowanie do ćwiczeń
(lektura, wykonanie zleconych zadań) – 15;
indywidualne konsultacje – 2,5;
udział w zaliczeniach i egzaminach – 2,5;
przygotowanie do egzaminu – 10
Nakład pracy studenta związany z zajęciami
wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela: 50, ECTS: 2,5
o charakterze praktycznym: 50h, ECTS: 2,5
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia przedmiotu
Wymagania (lista przedmiotów)
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Wiedza (W), umiejętności (U), kompetencje społeczne (K) studenta
W1) zna najważniejsze koncepcje teoretyczne i metodologie badań w zakresie współczesnej semantyki i pragmatyki językowej;
W2) przyswaja sobie podstawowy zasób pojęć z omawianej dyscypliny i rozumie treści zawarte w literaturze przedmiotu;
U1) potrafi krytycznie analizować definicje słownikowe i dokonywać opisu znaczenia nazw kategorii pojęciowych zgodnie z poznanymi metodami;
U2) umie wyjaśnić mechanizmy zmian znaczeniowych zachodzące w systemie leksykalnym i w wypowiedziach (ze szczególnym uwzględnieniem funkcji metafory i metonimii) oraz identyfikować i korygować błędy w łączliwości znaczeniowej słów;
U3) potrafi interpretować komunikaty językowe z uwzględnieniem zarówno logicznych, jak i kulturowo-pragmatycznych aspektów znaczenia wypowiedz;i
K) rozpoznaje intencjonalne naruszenie reguł semantycznych i zasad konwersacji w wypowiedziach rozmówców i świadomie stosuje określone strategie komunikacyjne w celu efektywnego porozumiewania się z innymi
Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia
FP1-W08, W01, FP1-W03, FP1-U06, U01, FP1-U03, U01, FP1-U07, U03,
FP1-K05
Kryteria oceniania
Ocena na zaliczenie ćwiczeń jest wynikiem aktywności studenta na zajęciach, umiejętności wykonywania zadań (indywidualnych i zespołowych), poziomu wypełnienia końcowego testu sprawdzającego.
Egzamin pisemny na ocenę sprawdza znajomość zagadnień objętych programem ćwiczeń i wykładu oraz zawartych w podanej literaturze przedmiotu.
Literatura
Literatura podstawowa (znajomość konieczna do egzaminu):
1. Grzegorczykowa R., 2001, Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa.
2. Szczepankowska I., 2011, Semantyka i pragmatyka językowa. Słownik podstawowych pojęć z zadaniami i literaturą przedmiotu, Białystok.
3. Tabakowska E. (red.), 2001, Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, Kraków. [tamże: rozdziały: 1., 2, 6, 7]
4. Miodunka W., 1989, Podstawy leksykologii i leksykografii, Warszawa.
lub Apresjan J., 1980, Semantyka leksykalna. Synonimiczne środki języka, tłum. Z. Kozłowska, A. Markowski, Wrocław-Gdańsk [tamże: rozdz. IV, V, VI].
5. Lakoff G., Johnson M., 1988, Metafory w naszym życiu, przeł. T.P. Krzeszowski, Warszawa.
6. Bartmiński J., 2009, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin.
lub Tokarski R., 2013, Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej, Lublin
7. Puzynina J. 1999, Język wartości, Warszawa.
lub Wierzbicka A., 1971, Kocha, lubi, szanuje. Medytacje semantyczne, Wrocław.
Literatura dla zainteresowanych
Austin J. L., 1962, How to Do Things with Words, Oxford (tłum pol.: B. Chwedeńczuk, Jak działać słowami, [w:] Mówienie i poznawanie. Wykłady i rozprawy filozoficzne, Warszawa 1993).
Bartmiński J., Tokarski R. (red.), 1993, O definicjach i definiowaniu, Lublin.
Bartmiński J., Tokarski R. (red.), 1998, Profilowanie w języku i w tekście, Lublin.
Buttler D., 1978, Rozwój semantyczny wyrazów polskich, Warszawa.
Buttler D. 1974, Polski dowcip językowy, Warszawa.
Doroszewski W., 1970, Elementy leksykologii i semiotyki, Warszawa.
Doroszewski W., 1982, O definiowaniu znaczenia wyrazów. Semantyka nauką pragmatyczną, [w:] Język – myślenie – działanie. Rozważania językoznawcy, Warszawa.
Grzegorczykowa R., 1991, Problem funkcji języka i tekstu w świetle teorii aktów mowy, w: Funkcje języka i wypowiedzi, red. J. Bartmiński, R. Grzegorczykowa, Wrocław, s. 11-28.
Janus E. (red.), 1975, Słownik i semantyka. Definicje semantyczne, Wrocław.
Kalisz R., 1993, Pragmatyka językowa, Gdańsk.
Kleiber G. (2003), Semantyka prototypu. Kategorie i znaczenie leksykalne, tłum. B. Ligara, Kraków.
Mayenowa M. R. (red.), 1976, Semantyka tekstu i języka, Wrocław.
Searle J. R. 1980, Czynności mowy. Rozważania z filozofii języka, tłum. B. Chwedeńczuk, Warszawa.
Taylor J. R., 2001, Kategoryzacja w języku. Prototypy w teorii językoznawczej, tłum. A. Skucińska, Kraków.
Tokarski R., 1984, Struktura pola znaczeniowego (studium językoznawcze), Warszawa.
Wierzbicka A., 2006, Semantyka. Jednostki elementarne i uniwersalne, rozdz. 9., tłum. A. Głaz, Lublin.
Tabakowska E., 1995, Gramatyka i obrazowanie. Wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego, Kraków.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: