Literatura wśród innych sztuk 0400-PS2-2LWIS
Założeniem przedmiotu jest przekazanie studentom wiedzy na temat problemów edycji dzieła współczesnego, znajdującego się w skomplikowanym układzie zależności od decyzji i działań władz (cenzura).
Cenzura istniała w Polsce od VII 1944 do VI 1990. Przez te 45 lat dokonała w kulturze polskiej prawdziwego spustoszenia. Podlegały jej wszystkie prezentowane publiczności dzieła – prasa codzienna, podręczniki, książki naukowe, sztuki teatralne, literatura piękna. Wiele tekstów w całości zatrzymano w druku, część już opublikowanych poszła na przemiał, z części powycinano „nieprawomyślne” fragmenty. Choć od upadku komunizmu minęło już dwadzieścia lat, wciąż pamiątką po tamtych czasach są miliony okaleczonych dzieł.
Założeniem konwersatorium jest przybliżenie historii kultury i literatury polskiej w okresie 1944 – 1989, ze szczególnym naciskiem położonym na kwestie cenzury. Najważniejsze pytanie, na które postaramy się odpowiedzieć brzmi: jakie wyzwania i trudności edytorskie stawia sytuacja ocenzurowania niemal całej współczesnej literatury polskiej.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
1.umiejętności: student umie łączyć elementy wiedzy historycznej i historycznoliterackiej związanej z istnieniem cenzury, weryfikacja: kolokwium; student umie przeprowadzić analizę tekstu z literatury pięknej polskiej poddanego ingerencjom cenzury, weryfikacja : przygotowanie prezentacji; student umie opracować projekt wydania tekstu z uwzględnieniem trudności związanych z ingerencjami cenzury, weryfikacja: przygotowanie projektu edycji;
2.wiedza: student ma wiedzę na temat funkcjonowania cenzury w Polsce, weryfikacja: kolokwium;
3. kompetencje społeczne: student potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role; weryfikacja: grupowe przygotowanie projektu edycji;
Kryteria oceniania
Stosowane metody: konsultacje, warsztaty grupowe w bibliotece uniwersyteckiej, projekt edycji, prezentacje.
Literatura
Literatura podstawowa:
1. Spór o PRL, Kraków 1996.
2. J. Prokop, Wyobraźnia pod nadzorem. Z dziejów literatury i polityki w PRL, Kraków 1994
3. A. Bikont, J. Szczęsna, Lawina i kamienie. Pisarze wobec komunizmu, Warszawa 2006
4. J. Trznadel, Hańba domowa, Lublin 1990
5. M. Fik, Kultura polska po Jałcie. Kronika lat 1944-1981, Warszawa 1989
6. hasło cenzura: np. J. Szczepaniec, Cenzura, W: Słownik literatury polskiego oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, Wrocław 1977
7. P. Buchwald – Pelcowa, Między prasą drukarską a stosem. Cenzura w dawnej Polsce, Warszawa 1997
8. Świat pod kontrolą. Wybór materiałów z archiwum cenzury rosyjskiej w Warszawie, opr. M. Prussak, Warszawa 1994
9. Dokumenty do dziejów PRL. Główny Urząd Kontroli Prasy 1945-1949, opr. D. Nałęcz, Warszawa 1994
10. A. Krawczyk, Próba indoktrynacji. Działalność MIiP (1944-1947), Warszawa 1994
11. Ustawy o cenzurze (akty prawne)
12. A. Pawlicki, Kompletna szarość. Cenzura w latach 1965-1972. Instytucja i ludzie, Warszawa 2001
13. S.A. Kondek, Władza i wydawcy, Warszawa 1993
14. J.M. Bates, Cenzura w epoce stalinowskiej, w: „Teksty Drugie”, 2002, nr 1-2
15. M. Fik, Cenzor jako współautor, W: Literatura i władza, red. B. Wojnowska, Warszawa 1996
16. S. Barańczak, Cenzura w PRL, w: „Poznańskie Broszury Społeczne” 1980, z. 2
17. Zapisy cenzury z lat 1948-1955, w: „Regiony” 1996, nr 3
18. J. Hobot, Gra z cenzurą w poezji Nowej Fali (1968-1976), Kraków 2000
19. P. Perkowski, Pół wieku z cenzurą. Przypadek Tadeusza Konwickiego, w: „Pamiętnik Literacki”, 2006, z. 2
20. A. Molisak, Judaizm jako los: rzecz o Bogdanie Wojdowskim, Warszawa 2004
21. K. Budrowska, Literatura i pisarze wobec cenzury PRL. 1948 – 1958, Białystok 2009
22. L. Szaruga, Wobec totalitaryzmu, wobec cenzury. Kostium kościelny.., Szczecin 1994
23. M. Głowiński, Rytuał i demagogia. Trzynaście szkiców o sztuce zdegradowanej, Warszawa 1992
24. T. Drewnowski, Cenzura PRL a współczesne edytorstwo, w: Autor, tekst cenzura. Prace na Kongres Slawistów w Krakowie, red. J. Pelc, M. Prejs, Warszawa 1998, s. 13-22.
25. K. Budrowska, Perspektywy edytorskie wynikające z penetracji akt cenzury. 1948-1958, w: „Teksty Drugie” 2011, nr 5 ( w druku)
Literatura uzupełniająca:
1. S. Żak, Cenzura wobec humanistyki, Kielce 1996
2. J. Błoński, Cenzor jako czytelnik, W: Wszystkie sztuki Sławomira Mrożka, Kraków 1995
3. W. Korotaj, Cenzura, W: Słownik literatury staropolskiej, Warszawa 1990
4. R. Ocieczek, Dawne aprobacje cenzorskie, W: Szkice o dawnej książce, red. R. Ocieczek, Katowice 1989
5. J. Szczepaniec, Cenzura, W: Słownik literatury polskiego oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, Wrocław 1977
6. Z. Kopczyński, Mickiewicz w systemie carskich zakazów 1831-1855, w: „Pamiętnik Literacki” R83, z. 3
7. Granice wolności słowa, red. G. Miernik, Kielce 1993
8. E. Sawrymowicz, „Kordian” a cenzura krakowska w latach 1834-1835, Kraków 1959
9. A. Trepiński, Cenzura w prasie warszawskiej przed II wojną światową, Wrocław 1972
10. M. Inglot, Carska cenzura 1831-1850 wobec arcydzieł literatury polskiej, Wrocław 1965
11. B. Mucha, Dzieje cenzury w Rosji, Łódź 1994
12. Z. Radzikowska, Z historii walki o wolność słowa w Polsce (cenzura w PRL w latach 1981-1987), Kraków 1990
13. J. Łukasiewicz, Dwie przestrogi. „Przedwiośnie” i „Popiół i diament”, W: Rytm, czyli powinność, Wrocław 1993
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: