Konstytucyjny system organów państwowych 0700-AS1-1KSO

Wykłady
Organ państwowy i system organów państwa: pojęcie organu państwowego, aparat państwowy i jego elementy składowe, klasyfikacja organów państwowych, system organów państwa.
Konstytucyjne podstawy systemu organów państwowych: pojęcie i istota konstytucji, geneza konstytucji pisanej i jej ewolucja; cechy konstytucji jako ustawy zasadniczej: szczególna treść, szczególna forma, szczególna moc prawna, gwarancje nadrzędności konstytucji.
Podstawowe zasady ustroju państwowego: zasada suwerenności Narodu, zasada rządów przedstawicielskich, zasada demokratycznego państwa prawnego, zasada społeczeństwa obywatelskiego, zasada decentralizacji władzy publicznej i samorządu terytorialnego, zasada społecznej gospodarki rynkowej, zasada pluralizmu politycznego.
Konstytucyjny status jednostki: pojęcie oraz istota wolności i praw jednostki, geneza praw człowieka i ewolucja ich zakresu; zasady konstytucyjnej regulacji praw człowieka: zasada godności, zasada wolności, zasada równości; podmioty praw i wolności; ograniczenia praw i wolności;
Zasady organizacji aparatu państwowego: zasada podziału władz – jej geneza, istota oraz formy realizacji we współczesnych systemach ustrojowych, zasada podziału i równowagi władz w Rzeczypospolitej Polskiej, zasada jedności władzy państwowej; współczesne systemy konstytucyjne: system rządów parlamentarno-gabinetowych, system prezydencki, system kanclerski, system rządów zgromadzenia, system półprezydencki; system organów państwowych w Rzeczypospolitej Polskiej.
Konstytucyjne i ustawowe zasady prawa wyborczego: pojęcie wyborów, prawa wyborczego i systemu wyborczego; rola wyborów parlamentarnych w państwie demokratycznym; podstawowe zasady prawa wyborczego: powszechności, równości, bezpośredniości, tajności głosowania, proporcjonalności; systemy wyborcze: większościowe i proporcjonalne.
Organizacja Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej: zasada dwuizbowości parlamentu,wzajemne relacje między izbami; charakter ustrojowy i zakres działania Zgromadzenia Narodowego.
Funkcje Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej: funkcja kontrolna Sejmu, parlamentarna kontrola działalności rządu, formy kontroli; funkcja kreacyjna Sejmu i Senatu; pozostałe funkcje.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej: prezydent jako głowa państwa; historia prezydentury w Polsce; pozycja ustrojowa prezydenta w świetle Konstytucji z 1997 r.; zakres odpowiedzialności konstytucyjnej prezydenta; kwestia odpowiedzialności politycznej.
Rada Ministrów: pozycja ustrojowa Rady Ministrów; tryb powoływania Rady Ministrów; formy odpowiedzialności Rady Ministrów i jej członków.
Władza sądownicza: pojęcie władzy sądowniczej i wymiaru sprawiedliwości, konstytucyjne zasady organizacji i funkcjonowania sądów.
Trybunał Konstytucyjny: modele sądownictwa konstytucyjnego; ewolucja pozycji ustrojowej Trybunału Konstytucyjnego w Polsce; Trybunał Konstytucyjny w świetle przepisów Konstytucji RP.
Trybunał Stanu: istota odpowiedzialności konstytucyjnej, modele odpowiedzialności konstytucyjnej; historia Trybunału Stanu w Polsce; pozycja ustrojowa Trybunału Stanu w świetle Konstytucji z 1997 r.
Konstytucyjna regulacja stanów nadzwyczajnych: istota stanów nadzwyczajnych, zasady ogólne konstytucyjnej regulacji stanów nadzwyczajnych, stan wojenny, stan wyjątkowy, stan klęski żywiołowej, istota i tryb ogłoszenia stanu wojny.
Konstytucyjne organy władzy państwowej w kontekście integracji europejskiej: konstytucyjne aspekty procesu akcesyjnego, prawo Unii Europejskiej w systemie źródeł prawa powszechnie obowiązującego.

Ćwiczenia / Konwersatoria
Zmiany w systemie organów władzy państwowej w Polsce: zarys dziejów polskiego konstytucjonalizmu; system organów państwowych w pierwszych latach II RP (1918-1921); system organów państwowych pod rządami konstytucji marcowej (1921); system organów państwowych pod rządami konstytucji kwietniowej (1935), funkcjonowanie władz RP na emigracji; system organów państwowych w latach 1944-1952; system organów państwowych pod rządami konstytucji PRL (1952); ustrojowe konsekwencje obrad „okrągłego stołu”, nowela kwietniowa (1989), nowela grudniowa (1989), mała konstytucja (1992).
Prace nad uchwaleniem Konstytucji RP: prace konstytucyjne w latach 1989-1991; ustawa o trybie przygotowania i uchwalenia konstytucji (1992); prace w Sejmie I i II kadencji; uchwalenie konstytucji; wejście w życie konstytucji;systematyka konstytucji; charakterystyka postanowień konstytucji.
Tryb zmiany Konstytucji RP: inicjatywa ustawodawcza w zakresie zmiany konstytucji; prace w Sejmie; rola Senatu w trybie zmiany konstytucji; promulgacja ustawy o zmianie konstytucji; kwalifikowany tryb zmiany konstytucji, referendum konstytucyjne; problem całościowej zmiany konstytucji
Konstytucyjne prawa i wolności człowieka i obywatela: wolności i prawa osobiste, polityczne, ekonomiczne, socjalne i kulturalne, konstytucyjne środki ochrony wolności i praw, zakres obowiązków obywatelskich.
Źródła prawa: prawo powszechnie obowiązujące i prawo wewnętrzne, zamknięty katalog źródeł prawa powszechnie obowiązującego w aspekcie przedmiotowym i w aspekcie podmiotowym; ustawa jako źródło prawa powszechnie obowiązującego; rozporządzenia z mocą ustawy; umowa międzynarodowa jako źródło prawa; rozporządzenia; akty prawa miejscowego; akty prawa wewnętrznego
Instytucje demokracji bezpośredniej: pojęcie demokracji bezpośredniej i jej formy; rodzaje referendum; referendum w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa: przedmiot referendum, tryb przeprowadzenia referendum, wynik i ważność referendum; referendum lokalne; inicjatywa ludowa.
Organizacja wyborów i systemy wyborcze: procedura wysuwania kandydatów; tryb przeprowadzania wyborów, kampania wyborcza; zasady ustalania wyników głosowania, progi wyborcze, weryfikacja wyborów; uzupełnianie składu organów przedstawicielskich podczas kadencji.
Mandat posła i senatora: pojęcie mandatu reprezentanta i jego konstrukcje prawne; charakter prawny mandatu przedstawicielskiego w Konstytucji RP; immunitet parlamentarny; zasada nietykalności; zasada niepołączalności; odpowiedzialność posłów i senatorów; prawa i obowiązki posłów i senatorów.
Organizacja wewnętrzna i tryb funkcjonowania Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej: kadencja izb, skrócenie kadencji; zasada autonomii prac parlamentu, zasada dyskontynuacji prac parlamentu, zasada jawności prac parlamentu, zasada permanencji; organy wewnętrzne Sejmu i Senatu, tryb ich powołania, zadania i kompetencje, formy organizowania się posłów i senatorów (kluby i koła parlamentarne).
Funkcje Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej: funkcja ustawodawcza, tryb uchwalania ustaw, postępowanie w sprawach projektów pilnych, tryb uchwalenia ustawy budżetowej.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej: tryb wyboru Prezydenta i jego kadencja, zastępstwo i opróżnienie urzędu prezydenta; akty prawne prezydenta, kontrasygnata; kompetencje prezydenta: jako głowy państwa, wobec parlamentu, wobec rządu, wobec władzy sądowniczej, w sprawach stosunków zagranicznych, w sprawach obronności i bezpieczeństwa państwa.
Rada Ministrów: skład Rady Ministrów; zmiany w składzie Rady Ministrów; organizacja wewnętrzna i tryb funkcjonowania Rady Ministrów; kompetencje Rady Ministrów; akty prawodawcze Rady Ministrów i jej członków; Prezes Rady Ministrów; ministrowie i ministerstwa; administracja rządowa.
Władza sądownicza: struktura sądów w RP; status sędziego; Krajowa Rada Sądownictwa.
Trybunał Konstytucyjny: skład Trybunału Konstytucyjnego; organizacja Trybunału Konstytucyjnego funkcje i zakres działania Trybunału Konstytucyjnego; tryb postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym; skarga konstytucyjna; charakter prawny i skutki orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego
Trybunał Stanu: podmiotowy i przedmiotowy zakres odpowiedzialności konstytucyjnej w Polsce, delikt konstytucyjny; organizacja Trybunału Stanu; postępowanie w sprawie odpowiedzialności konstytucyjnej.
Organy kontroli państwowej i ochrony prawa: zakres działania i organizacja Najwyższej Izby Kontroli; powoływanie i status Rzecznika Praw Obywatelskich, zakres działania; Rzecznik Praw Dziecka; pozycja ustrojowa i kompetencje Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji
Konstytucyjne organy władzy państwowej w kontekście integracji europejskiej: instytucje Unii Europejskiej, wybory do Parlamentu Europejskiego, współpraca instytucjonalna w zakresie problematyki europejskiej.