Literatura klasyczna - źródła kultury europejskiej 340-PS1-1KLAE

Zakres tematyczny koncentruje na antycznej epice i dramacie. Eposy homeryckie zanalizowane zostają jako fundament europejskiej epiki wprowadzające elementarne kategorie - fabuły, narracji, świata przedstawionego. Wnioski płynące z analizy eposów Homera uzupełnione zostają przez przywołanie słynnych fragmentów Poetyki Arystotelesa wskazujących na Homera jako świadomego fundatora artystycznych narracji, które diametralnie różnią się od narracji historycznych. Epikę późniejszą reprezentują Eneida Wergiliusza (podobieństwa i różnice w stosunku do Homera) oraz powieść antyczna (Apulejusz, Petroniusz) jako niska odmiana epiki.

Dramat antyczny zostaje zanalizowany na podstawie tragików greckich i rzymskich (Ajschylos, Sofokles, Eurypides, Seneka) oraz komedii Arystofanesa. Blok analityczny dotyczący dramatów zostaje poprzedzony zajęciami poświęconymi szczegółowemu omówieniu antycznych widowisk teatralnych - ich historii, przebiegu oraz aspektów religijno-obrzędowych.

Tryb prowadzenia przedmiotu

w sali

Założenia (opisowo)

Koordynatorzy przedmiotu

Piotr Stasiewicz

Rodzaj przedmiotu

Efekty kształcenia

1. Student posiada elementarną wiedzę na temat procesów kulturowych związanych z literaturą starożytną KA6_WG1, KA6_WG2, KA6_WK1, KA6_WGK1

2.Student potrafi analizować i kojarzyć podstawowe fakty z kultury antycznej KA6_UWO1, KA6_UW1,KA6_UW2, KA6_UK1

3. Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, Ma świadomość odpowiedzialności za tradycję literacką regionu, kraju i Europy, wykazuje wrażliwość na jej poznawcze, estetyczne i aksjologiczne aspekty.: KA6_KKO1, KA6_KKO2

Kryteria oceniania

Test zaliczeniowy. Osoby wykazujące się ponadprzeciętną aktywnością na zajęciach są zwolnione z testu

Literatura

6 X 2022 – wprowadzenie
20 X 2022 – Epos homerycki (prezentacja)
27 X 2022 – Epos homerycki – konstrukcja fabularna, styl
3 XI 2022 – Epos homerycki – konstrukcja fabularna, styl

Homer, Iliada (wybór), wyb. i opr. J. Trzynadlowski, tł. F. K. Dmochowski, Wrocław 1989
Homer, Odyseja, tł. J. Parandowski, wyd. dowolne
lub
Homer, Dzieła, t. I: Iliada, tł. F.K. Dmochowski, t. II: Odyseja, tł. L. Siemieński, opr. Z.Kubiak, Warszawa 1990
lub
Homer, Iliada, tł. K. Jeżewska, Wrocław 1972, BN II – 17 (lub wyd. późniejsze)
Homer, Iliada, tł. I. Wieniewski, Kraków 1984 (lub 1986)

- J. Łanowski, wstęp, w: Homer, Iliada, Wrocław 1972 (lub wyd. późniejsze)
- Z. Kubiak, wstęp, w: Homer, Dzieła, t. I, Warszawa 1990, s. 5-74.
- B. Bednarek, Epos europejski, Wrocław 2001, s. 17-50.
- J. Griffin, Homer, Warszawa 1999.

10 XI 2022 – Epos homerycki – problem interpretacji
Homer, Iliada i Odyseja, jw.

- E. Auerbach, Blizna Odyseusza, w: E. Auerbach, Mimesis. Rzeczywistość przedstawiona w literaturze Zachodu, Warszawa 1968, t. I.

17 XI 2022 – Powstanie tragedii greckiej (prezentacja)

- M. Kocur, Teatr antycznej Grecji, Wrocław 2001;
- L. Winniczuk, Ludzie, zwyczaje, obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1983 (lub wyd. II 1984), rozdział Święta Dionizosa. W teatrze greckim, s. 523-546.
- A. Nicoll, Dzieje teatru, Warszawa 1974, s. 7-46
- M. Maślanka-Soro, Nauka poprzez cierpienie (pathei mathos) u Ajschylosa i Sofoklesa, Kraków 1991, tutaj „Słowniczek ważniejszych pojęć i terminów greckich”, s. 145-147.
- O. Taplin, Tragedia grecka w działaniu, Kraków 2004;
- H. D. F. Kitto, Tragedia grecka. Studium literackie, Bydgoszcz 1997 lub wyd. późniejsze;
- A. Lesky, Tragedia grecka, Kraków 2004, tu szczególnie rozdziały „Problem genezy”, „Tespis”, „Chojrilos, Frynichos i Pratinas”, s. 9-66.

24 XI 2022 – Trylogia tragiczna na przykładzie Orestei

Ajschylos, Oresteja (Agamemnon, Błagalnice, Eumenidy), w: Antologia tragedii greckiej... lub w: Ajschylos, Tragedie.
- S. Srebrny, wstęp do Orestei, w: Ajschylos, Tragedie, jw.

1 XII 2022 – Człowiek wobec Bogów i Losu w tragedii greckiej

Sofokles, Antygona, Król Edyp w: Antologia tragedii... lub w: Sofokles, Trzy dramaty. Antygona – Król Edyp – Elektra, z oryginału przełożył Nikos Chadzinikolau, Poznań 2008;

- H. D. F. Kitto, Tragedia grecka, Bydgoszcz 1997, s. 123-128, 133-138.

8 XII 2022 – Tragedie Eurypidesa wobec twórczości Ajschylosa i Sofoklesa

Eurypides, Medea w: Antologia tragedii…., Bachantki, wyd. dowolne

15 XII 2022 – Komedia attycka na przykładzie sztuk Arystofanesa

Arystofanes, Chmury, Żaby, w: Arystofanes, Komedie wybrane, Kraków 1977

- T. Sinko, Zarys historii literatury greckiej , Warszawa 1959, t. II, rozdział XX „Arystofanes”.
- W. Tatarkiewicz, Historia filozofii. Tom pierwszy: Filozofia starożytna i średniowieczna, Warszawa 1978 (lub wyd. późniejsze), podrozdział „Protagoras i sofiści” w rozdziale „Drugi okres filozofii starożytnej”.

22 XII 2022 - Tragedia rzymska na przykładzie Fedry Seneki Młodszego

Seneka (Lucius Annaeus Seneca), Fedra, Wrocław 1959, BN II – 118
Seneka, O opatrzności, w: Seneka Lucjusz Anneusz, Pisma filozoficzne, Warszawa 1965, t. I, s. 622-653.

- W. Strzelecki, wstęp w: Seneka, Fedra, jw.
- M. Cytowska, H. Szelest, Literatura rzymska. Okres cesarstwa, Warszawa 1992, s. 84-85 i 104-128.
- W. Tatarkiewicz, Historia filozofii. Tom pierwszy: filozofia starożytna i średniowieczna, Warszawa 1978 (lub wyd. późniejsze), podrozdział „Stoicy” w rozdziale „Trzeci okres filozofii starożytnej”.

12 I 2023 – Epos rzymski – „Eneida” Wergiliusza

Wergiliusz, Eneida, wydanie i tłumaczenie dowolne, zalecane: Wergiliusz, Eneida, przekład W. Markowskiej, Warszawa 1970 lub wyd. późn., w ostateczności: Wergiliusz Publiusz Maro, Eneida, tł. T. Karyłowski, Wrocław 1981, BN II – 29, poza tym tł. I. Wieniewski, Kraków 1978 lub tł. Z. Kubiak, Warszawa 1987.

- S. Stabryła, wstęp w: Wergiliusz Publiusz Maro, Eneida, Wrocław 1981, s. III-LXXIX
- B. Bednarek, Epos europejski, Wrocław 2001, s. 72-88;
- M. Cytowska, H. Szelest, Literatura rzymska. Okres augustowski, Warszawa 1990, s. 122-154
- (dla zainteresowanych): M. Jaczynowska, Historia starożytnego Rzymu, Warszawa 1978 (lub wyd. późniejsze), część III i IV, rozdziały „Kryzys republiki rzymskiej (133-70 p.n.e.)”, „Okres upadku ustroju republikańskiego (70-30 p.n.e.)”, „Pryncypat Augusta”.
- M. Cytowska, H. Szelest, Literatura rzymska. Okres augustowski, jw., s. 142-150.

19 I 2023 – „Eneida” Wergiliusza – problem formy i interpretacji

26 I 2023 – Powieść antyczna – geneza, forma, znaczenie

- N. Holzberg, Powieść antyczna, Kraków 2003
- M. Bachtin, Epos a powieść: o metodologii badania powieści, „Pamiętnik Literacki” LXI, 1970, z. 3, s. 203-230.

2 II 2023 – Antyczna powieść komiczno-realistyczna – „Satyricon” Petroniusa i „Metamorfozy” Apulejusza

Apulejusz, Metamorfozy albo złoty osioł, Warszawa 1976 lub inne wyd.
- M. Cytowska, H. Szelest, Literatura rzymska. Okres cesarstwa, Warszawa 1992, s. 451- 461
Petronius, Satyricon, wyd. dowolne
- N. Holzberg, Powieść antyczna, Kraków 2003, s. 89-120

9 II 2023 – TEST ZALICZENIOWY

W cyklu 2022: