Konwersatorium "Kariera reportażu w XX wieku: teksty, postaci, pro-blemy" 340-PS1-3KON4

Profil ogólnoakademicki: historia literatury polskiej (literatura pozytywizmu i Młodej Polski, Literatura XX i XXI wieku), antropologia literatury
Liczba godzin dydaktycznych: 15 (konwersatorium)
Metody dydaktyczne: dyskusja, wykład, projekty, praca grupowa i indywidualna
Punkty ECTS: 2
Bilans nakładu pracy studenta:
uczestnictwo w zajęciach - 14 godzin,
zapoznanie z literaturą - 34 godziny,
przygotowanie jednej dłuższej pracy zaliczeniowej (prezentacji) lub kilku krótszych wypowiedzi pisemnych poświadczających znajomość problematyki zajęć - 10 godzin,
konsultacje - 1 godzina
Wskaźniki ilościowe:
nakład pracy studenta związany z zajęciami wymagającymi udziału nauczyciela - 16 godzin (0,5 ECTS),
nakład pracy studenta związany z zajęciami o charakterze praktycznym: 44 godziny (1,5 ECTS)

W cyklu 2022:

Przedmiot poświęcony rozwojowi reportażu w Polsce w XX wieku na tle europejskim. Przedmiotem dyskusji będą zarówno zagadnienia gatunkowe (świadomość literacka/dziennikarstwa reporterów/reportażystów, ich praca nad warsztatem, autorskie koncepcje reportażu), jak i konteksty społeczno-polityczne poszczególnych utworów.
Reportaż, jak pisał Kazimierz Wyka, to gatunek „skończenie osobisty”, a zarazem, jak twierdził z kolei Ryszard Kapuściński, „najbardziej uniwersalna forma wypowiedzi”. Ten gatunek, który zrobił w Polsce zadziwiającą karierę i nieustająco się rozwija, przyciągnął do siebie sporą grupę świetnych obserwatorów i obserwatorek życia codziennego i mechanizmów wielkiej polityki, ludzi wrażliwych społecznie podróżników i komentatorów światowych i polskich bolączek.
Nasze konwersatorium poświęcone będzie najwybitniejszym, ale również mniej wybitnym, a swego czasu popularnym, reporter(k)om i reportażyst(k)om. Skupimy się najpierw na legendach reportażu, takich jak Egon Erwin Kisch czy tandem Robert Capa i Gerda Taro. Następnie przyjrzymy się polskim klasykom, by wymienić Antoniego Ossendowskiego, Ksawerego Pruszyńskiego, Konrada Wrzosa i Wandę Melcer, a dalej omówimy na wybranych przykładach polski reportaż XX i XX wieku (począwszy od Ryszarda Kapuścińskiego, przez Krzysztofa Kąkolewskiego po Jacka Hugo-Badera). Twórczość wymienionych reportażystów będziemy analizować na tle różnych koncepcji reportażu oraz w kontekście rozwoju gatunku.

Profil studiów: ogólnoakademicki
Forma studiów: stacjonarne
Przedmiot monograficzny
Dziedzina i dyscyplina nauki: nauki humanistyczne, literaturoznawstwo
Przedmiot ogólnouniwersytecki: historia literatury polskiej (literatura pozytywizmu i Młodej Polski, Literatura XX i XXI wieku), antropologia literatury
Liczba godzin dydaktycznych: 15 (konwersatorium)
Metody dydaktyczne: dyskusja, wykład, projekty, praca grupowa i indywidualna
Punkty ECTS: 2
Bilans nakładu pracy studenta:
uczestnictwo w zajęciach - 14 godzin,
zapoznanie z literaturą - 34 godziny,
przygotowanie jednej dłuższej pracy zaliczeniowej (prezentacji) lub kilku krótszych wypowiedzi pisemnych poświadczających znajomość problematyki zajęć - 10 godzin,
konsultacje - 1 godzina
Wskaźniki ilościowe:
nakład pracy studenta związany z zajęciami wymagającymi udziału nauczyciela - 16 godzin (0,5 ECTS),
nakład pracy studenta związany z zajęciami o charakterze praktycznym: 44 godziny (1,5 ECTS)

W cyklu 2023:

W cyklu 2024:

Założenia (opisowo)

Rodzaj przedmiotu

Efekty kształcenia

WIEDZA

Absolwent:

- definiuje podstawowe pojęcia z zakresu historii i teorii literatury oraz historii, teorii języka i teorii kultury (definiuje pojęcia „reportaż”, „podróżopisarstwo”, „narrative journalism”, „literary journalism”, „creative nonfiction”, „reporter”, „reportażysta”, „reportaż literacki”)
– FP1_W03 – H1A_W03

- ma wiedzę o procesie historycznoliterackim, zna głównych twórców, tematy oraz prądy literatury polskiej (w tym najnowszej) oraz wybrane zagadnienia literatury powszechnej (wymienia najważniejszych polskich reportażystów/reporterów i reporterki XX wieku, łączy nazwiska z tytułami dzieł i epokami, a stylistykę utworów wiąże z okresem historyczno-literackim z jednej, i indywidualnością twórczą z drugiej strony)
– FP1_W05 – H1A_W04

- zna zasady, metody, narzędzia interpretacji i analizy komunikatów językowych, tekstów artystycznych i naukowych oraz zjawisk kultury (charakteryzuje metody badań reportażu i gatunków pokrewnych, umiejscawia dany tekst krytyczny/teoretyczny w kontekście ideowo-artystycznym i społeczno-politycznym)
– FP1_W09 – H1A_W07

UMIEJĘTNOŚCI
Absolwent:

- analizuje tekst artystyczny na płaszczyźnie historycznoliterackiej, stylistycznej, gatunkowej, kompozycyjnej, językowej i kulturowej (wskazuje podstawowe cechy gatunku „reportaż” oraz cechy znamienne dla poszczególnych autorów lub nurtów, umiejscawia reportaż pośród gatunków paraliterackich i/lub literackich, rekonstruuje fazy rozwoju polskiego reportażu, wskazuje najważniejszych przedstawicieli reportażu w XX wieku, wyjaśnia przyczyny bujnego rozwoju reportażu w okresie międzywojennym, podaje nazwy instytucji ważnych dla rozwoju gatunku)
– FP1_U02 – H1A_U02

- planuje i konstruuje dłuższe wypowiedzi sproblematyzowane interpretacyjnie
– FP1_U04 – H1A_U03

- potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informację z wykorzystaniem różnych źródeł (poza klasycznymi zasobami bibliotecznymi korzysta z różnorodnych źródeł internetowych, zwłaszcza bibliotek cyfrowych, czasopism specjalistycznych, jak: Diegesis czy, i portali typu: SciElo, retropress.pl, Oxford Research Encyclopedia: Communication, Creative Nonfiction)
– FP1_U03 – H1A_U01

potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami właściwymi dla nauk filologicznych w obszarze nauk humanistycznych w typowych sytuacjach profesjonalnych (wiąże poszczególne terminy/pojęcia z danymi kierunkami i szkołami badawczymi, odróżnia cele i metody literaturoznawstwa od metod stosowanych w naukach społecznych i psychologii, wykorzystuje jednak również te ostatnie dla wzbogacenia własnej interpretacji danego utworu/zjawiska literackiego)
– FP1_U06 – H1A_U04

- posiada umiejętność merytorycznego argumentowania, z wykorzystaniem poglądów innych autorów, oraz formułowania wniosków (potrafi scharakteryzować dany utwór i ustosunkować się krytycznie do istniejących opracować, wskazując własną perspektywę)
– FP1_U08 – H1A_U06, H1A_U02

KOMPETENCJE SPOŁECZNE
Absolwent:

- potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role (przyjmuje rolę adwokata i/lub krytyka poszczególnych tekstów/ koncepcji/autorów, udziela krytycznego feedbacku pozostałym słuchaczkom i słuchaczom)
– FP1_K02 – H1A_K02

Kryteria oceniania

Weryfikacja efektów kształcenia będzie następowania w trakcie zajęć (aktywność na zajęciach, udział w dyskusji, przygotowanie prezentacji).
Warunkiem zaliczenia zajęć są: aktywność na zajęciach, wykonywanie prac cząstkowych oraz uzyskanie pozytywnego wyniku z wykonanej indywidualnie lub grupowo (po uzgodnieniu z prowadzącym) prezentacji (w formie PP lub referatu itp.).
Dopuszczalna jest nieusprawiedliwiona obecność na jednym spotkaniu. Więcej nieobecności należy usprawiedliwić (zaświadczenie lekarskie itd.), a treści na nich omawiane opracować samodzielnie i zaliczyć podczas konsultacji lub w innej formie ustalonej z prowadzącym.

Literatura

U. Glensk, Historia słabych. Reportaż i życie w Dwudziestoleciu (1918-1939), Kraków 2014.
R. Kapuściński, Autoportret reportera, Kraków 2003.
R. Kapuściński, Cesarz (dowolne wydanie).
Literatura bez fikcji. Między sztuką a codziennością – w stronę nowej syntezy, t. 3, red. M. Hopfinger, Z. Ziątek, T. Żukowski, Warszawa 2018.
E. Pleszkun-Olejniczakowa, Reportaż: wokół pochodzenia, definicji i podziałów, Folia Litteraria Polonica 2005, nr 7/2, s. 3–27.
A. Rejter, Kształtowanie się gatunku reportażu podróżniczego w perspektywie stylistycznej i pragmatycznej, Katowice 2000.
Reportaż w dwudziestoleciu międzywojennym, red. K. Stępnik, M. Piechota, Lublin 2004.
K. Wolny-Zmorzyński, Andrzej Kozieł, Genologia dziennikarska, Studia Medioznawcze 2013, nr 5, s. 23–35.
E. Żyrek-Horodyska, Kartografowie codzienności. O przestrzeni (w) reportażu, Kraków 2019.
E. Żyrek-Horodyska, Reportaż literacki wobec literatury. Korzenie i teorie, Pamiętnik Literacki 2017, z. 4, s. 119–131.
Wybrane reportaże: Egona Erwina Kischa, Melchiora Wańkowicza, Ksawerego Pruszyńskiego, Wandy Melcer, Hanny Krall, Wojciecha Jagielskiego, Jacka Hugo-Badera.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 340-PS1-3KON4 w USOSweb