Literatura oświecenia i romantyzmu 340-PS2-1LOR

KA7_WG1
Ma pogłębioną wiedzę o specyfice przedmiotowej i metodologicznej literaturoznawstwa, zna kryteria kategoryzacji i chronologicznych podziałów przyjętych w dziedzinie nauk humanistycznych
KA7_WK1
Posiada wiedzę o faktycznych i potencjalnych relacjach między rożnymi dyscyplinami naukowymi w ramach dziedziny nauk humanistycznych.
KA7_WGK1
Definiuje pojęcia z zakresu analizy antropologicznej, teoretycznoliterackiej, historycznoliterackiej, na poziomie rozszerzonym, z uwzględnieniem kontekstów
KA7_UWKOU1
Formułuje krytyczne sądy na podstawie samodzielnie zebranych i zanalizowanych źródeł informacji, oraz potrafi ukierunkować innych w tym zakresie.
KA7_UWKOU
2
Analizuje i kontekstowo interpretuje tekst z uwzględnieniem aspektów: kulturowego, pragmatycznego, poznawczego, aksjologicznego, kompozycyjnego i stylistycznego, uwzględniając nowe osiągnięcia w zakresie literaturoznawstwa i językoznawstwa.
KA7_KKO3
Uczestniczy w życiu kulturalnym, interesuję się aktualnymi wydarzeniami kulturalnymi, dostrzega powiązania rzeczywistości społeczno- politycznej z literaturą i językiem.
KA7_KO1
Aktywnie uczestniczy w działaniach na rzecz zachowania tradycji literackiej regiony, kraju i Europy.

wykład - egzamin z częścią projektową (nowe metodologie w odniesieniu do literatury oświecenia i romantyzmu)
ćwiczenia - test zaliczeniowy

Ignacy Krasicki (1735-1801)
Rozmowy zmarłych (tekst z objaśnieniami autora – wydanie dowolne).
Stanisław Trembecki (ok. 1739-1812)
Sofiówka, wydał J. Snopek, Warszawa 2000 wraz z: A. Mickiewicz, Objaśnienia do poematu opisowego „Zofijówka”, w: tegoż, Dzieła, t. V, Warszawa 1996.
Jan Paweł Woronicz (1757-1829)
Świątynia Sybilli (fragmenty) oraz Hymn do Boga o dobrodziejstwach Opatrzności dla naszego narodu dziejami wyświadczonych, w: tegoż, Pisma wybrane, oprac. M. Nesteruk, Z. Rejman, Wrocław 2002 (BN), s. 83-106, 145-154.
Julian U. Niemcewicz (1758-1841)
Dwaj panowie Sieciechowie, oprac. J. Dihm, Wrocław 1950.
Józef Kopeć (1762-1827)
Dziennik… brygadiera wojsk polskich, z rękopisu oprac. i wyd. A. Kuczyński i Z. Wójcik, Wrocław 1995 (fragmenty). Można także korzystać ze skróconej wersji: Dziennik… przez całą wzdłuż Azyą…, wyd. trzecie, Paryż [1867] – tekst wraz z biogramem autora na stronie www.literat.ug.edu.pl
Cyprian Godebski (1765-1809)
Wiersz do Legiów polskich, w: Świat poprawiać – zuchwałe rzemiosło. Antologia poezji polskiego oświecenia, oprac. T. Kostkiewiczowa i Z. Goliński, Warszawa 1981, s. 417-428.
Maria z Czartoryskich Wirtemberska (1768-1854)
Malwina czyli domyślność serca,wyd. dowolne.
Kajetan Koźmian (1771-1856)
Ody, wydanie dowolne.
Alojzy Feliński (1771-1820)
Barbara Radziwiłłówna, wyd. dowolne.

2. Literatura krajowa po 1830 roku i emigracyjna po r. 1840 (tego obszaru dotyczyć będzie jedno pytanie egzaminacyjne)

Henryk Rzewuski (1791-1866)
Pamiątki Soplicy, oprac. Z. Lewinówna, wstęp M. Żmigrodzka, Warszawa 1960. Tu: Książę Radziwiłł, Panie Kochanku oraz dwie wybrane gawędy + wstęp: M. Żmigrodzka, Karmazyn, palestrant i wiek XIX.
Aleksander Fredro (1793-1876)
Trzy po trzy, oprac. i wstępem poprzedziła K. Czajkowska, Warszawa 1976.
Adam Mickiewicz (1798-1855)
Liryki lozańskie Adama Mickiewicza, oprac. M. Stala, Kraków 1998.
Prelekcje paryskie. Wybór, przekł. L. Płoszewski, wybór, wstęp i oprac. M. Piwińska, t. 1-2, Kraków 1997 (z każdego tomu po 2 wykłady).
Legion polski; Trybuna Ludów, oprac. S. Kieniewicz, Warszawa 1997.
SewerynGoszczyński (1801-1876)
Król zamczyska, opr. M. Inglot, Wrocław 1961.
Maurycy Mochnacki (1803-1834)
O literaturze polskiej w wieku dziewiętnastym, w: tegoż, Rozprawy literackie, oprac. M. Strzyżewski, Wrocław 2000.
Michał Grabowski (1804-1863)
Wybór pism krytycznych, opr. A. Waśko, Kraków 2005. Tu wstęp + 2 artykuły.
Rufin Piotrowski (1806-1872)
Pamiętniki z pobytu na Syberii, Poznań 1860 (fragmenty). Przedruk jako: Ucieczka z Syberii. Wyjątek z „Pamiętników", Kraków 1902. Tekst dostępny w Bibliotece Uniwersyteckiej.
Juliusz Słowacki (1809-1849)
Wiersze. Nowe wydanie krytyczne, oprac. J. Brzozowski i Z. Przychodniak, Poznań 2005. Tu utwory napisane w okresie 12 lipca 1842 – 1849.
Beniowski, oprac. A. Kowalczykowa, Wrocław 1996 (BN). Tu: Pieśni I-V.
Krąg pism mistycznych, oprac. A. Kowalczykowa, Wrocław 1988 (BN).
Król-Duch, Rapsod I
Ksiądz Marek, oprac. M. Piwińska, Wrocław 1991 (BN) lub Sen srebrny Salomei, oprac. A. Kowalczykowa, Wrocław 2009 (BN) lub Samuel Zborowski, oprac. J. Kleiner i J. Kuźniar, w: Dzieła wszystkie, pod red. J. Kleinera, t. 13, cz. 1, Wrocław 1963.
Dominik Magnuszewski (1810-1845)
Zemsta panny Urszuli lub Posiedzenie Bacciarellego malarza, w: tegoż, Zemsta…, opr. K. Bartoszyński Poznań 1956.
Józef Ignacy Kraszewski (1812-1887)
Poeta i świat, Kraków 2002(z tej edycji usunięto wszystkie motta i epilog!) - tekst w pełnej wersji w wydaniu: Lwów 1872 - lub: Powieść bez tytułu, Kraków 1973 lub: Diabeł. Powieść z czasów Stanisława Augusta, przygot. do dr., posłowie i przypisy J. Kajtoch, Warszawa 1972 lub: Brühl. Powieść historyczna z XVIII wieku, Warszawa 1979.
Zygmunt Krasiński (1812-1859)
Irydion, wstęp i komentarz I. Ręczkowski, Wrocław 1989.
Trzy myśli pozostałe po śp. Henryku Ligenzie, w: Dzieła literackie, wybrał, notami i uwagami opatrzył P. Hertz, t. II, Warszawa 1973.
Narcyza Żmichowska (1819-1876)
Poganka, wyd. dowolne
Cyprian Norwid (1821-1883)
Wskazane teksty dostępne w wydaniach pism zebranych:
Pisma wszystkie, t. 1-11, oprac. J. W. Gomulicki, Warszawa 1971-1976 (Pw).
Dzieła wszystkie, t. 7, oprac. R. Skręt, Lublin 2007; t. X, oprac. J. Rudnicka, Lublin 2008.
Teksty
Vade-mecum, oprac. J. Fert, Wrocław 1990.
Bransoletka; Cywilizacja; Stygmat; (ćw.)Ad leones!; Tajemnica lorda Singelworth (Pw, t. 6).
Teofil Lenartowicz (1822-1893)
Poezje. Wybór, oprac. J. Nowakowski, Warszawa 1968. Tu: utwory z lat 1841-1851 oraz Album włoskie.

3. Lektury uzupełniające (dla zainteresowanych, np. jako materiał do prezentacji)

Adam Kazimierz Czartoryski (1734-1823)
Myśli o pismach polskich z uwagami nad sposobem pisania w rozmaitych materyach, Warszawa 1981.
Izabela Czartoryska (1746-1835)
Pielgrzym w Dobromilu, czyli nauki wiejskie, wyd. dowolne. Tekst dostępny także: www.delta.cbr.edu.pl
Stanisław Staszic (1755-1826)
Ród ludzki. Poema dydaktyczne,(pieśni I-V), w: tegoż, Pisma filozoficzne i społeczne, opr. B. Suchodolski, t. II, Warszawa 1954.
Julian U. Niemcewicz (1758-1841)
Lejbe i Siora, wyd. dowolne
Podróże historyczne po ziemiach polskich między rokiem 1811 a 1828 odbyte, Paryż-Petersburg 1858(www.pbi.edu.pl) lub: Podróże po Ameryce 1797-1807, opr. A. Wellman-Zalewska, E. Kipa, Wrocław 1959 (wstęp).
Anna Mostowska (ok. 1762- przed 1833)
Strach w zameczku, wyd. dowolne
Cyprian Godebski (1765-1809)
Grenadier-filozof. Powieść prawdziwa wyjęta z dziennika podróży roku 1799, oprac., wstępem i komentarzem opatrzył Z. Kubikowski, Wrocław 1953.
Kajetan Koźmian (1771-1856)
Ziemiaństwo polskie, opr. P. Żbikowski i M. Nalepa, Kraków 2000.
Pamiętniki, t. I-III, Wrocław 1972. Tu z t. III: Mikołaj Mikołajewicz Nowosilcow.
Jan Barszczewski (1790 lub 1794-1851)
Szlachcic Zawalnia, czyli Białoruś w fantastycznych opowiadaniach, Warszawa 2012 [tekst dwujęzyczny].
Henryk Rzewuski (1791-1866)
Uwagi o dawnej Polsce…, oprac. i przygot. P. Dudziak, B. Szleszyński, Warszawa 2003.
Listopad. Romans historyczny z drugiej połowy XVIII wieku, oprac. i wstęp K. Wojciechowski, wyd. 2, Lwów 1936 (BN).
Aleksander Fredro (1793-1876)
Zapiski starucha, opr. B. Zakrzewski, Wrocław 1991(wstęp oraz charakterystyka zawartości antologii).
Wielki człowiek do małych interesów, w: tegoż, Pisma wszystkie, t. VII, opr. S. Pigoń, wstęp K. Wyka, (ze wstępem).
Ignacy Chodźko (1794-1861)
Obrazy litewskie, oprac. M. Stankiewicz-Kopeć, Kraków 2010.
Józef Korzeniowski (1797-1863)
Tadeusz Bezimienny, [oprac. K. Wojciechowski], Warszawa 1925.
Krewni, oprac. S. Kawyn, Wrocław 1955 (BN).
Klementyna Tańska-Hoffmanowa (1798-1845)
Pamiątka po dobrej Matce, czyli ostatnie jej rady dla córki lub: Dziennik Franciszki Krasińskiej, wyd. dowolne
SewerynGoszczyński (1801-1876)
Dziennik podróży do Tatrów, oprac. S. Sierotwiński Wrocław 1958 (BN) albo „Mój skarb wewnętrzny, dla mnie najcenniejszy”. Wybór pism tatrzańskich, oprac. A. Krysztofiak, Katowice 2010.
Dziennik Sprawy Bożej, oprac. i wstęp Z. Sudolski, t. 1-2, Warszawa 1984 (wybór).
Michał Grabowski (1804-1863)
Stanica hulajpolska. Powieść narodowa, Kraków 1900.
Ludwik Sztyrmer (1809-1886)
Pantofel. Frenofagiusz i Frenolesty, oprac. L. Bartoszyński, Poznań 1959.

Zygmunt Krasiński (1812-1859)
Listy. Wybór, oprac. Z. Sudolski, Wrocław 1997 (BN).
Józef Ignacy Kraszewski (1812-1887)
Kunigas. Powieść z podań litewskich, Warszawa 1956.
Ulana; Ostap Bondarczuk, wyd. dowolne
O powołaniu literackim, w: Gawędy o literaturze i sztuce, ciąg I, Lwów 1857 (www.books.google.pl).
Obrazy przeszłości, w: Kraszewski o powieściopisarzach i powieści, oprac. S. Burkot, Warszawa 1962.
Kartki z podróży 1858-1864, przypisy i posłowie P. Hertz, t. 1-2, Warszawa 1977 (wybór).
Wieki katakombowe. Odczyty wygłoszone w Dreźnie w latach 1867-1870. Ogłoszone w pojedynczych numerach „Kroniki Rodzinnej” 1868-1871.
Narcyza Żmichowska (1819-1876)
Biała Róża, w: Wybór powieści, oprac. i wstęp. M. Olszaniecka, t. 2, Warszawa 1953.
Listy. Tom V: Narcyssa i Wanda, wyd. B. Winklowa i H. Żytkowicz, Warszawa 2007.
Cyprian Norwid (1821-1883)
Promethidion (Pw, t. 3).
Czarne kwiaty; Białe kwiaty (Pw, t. 6).
Quidam (Pw, t. 3).
Julian Klaczko (1825-1906)
Dwa głosy o sztuce: Klaczko i Norwid, opr. E. Nowicka i K. Kuczyńska, Poznań 2009.
M. Adamiec, „Tajemnica lorda Singelworth” albo metafizyka balonu, „Studia Norwidiana”1985-1986, t.3-4.
Atlas polskiego romantyzmu http://nplp.pl/kolekcja/atlas-romantyzmu/
J. Bachórz, Pamiętnik w polskiej kulturze romantycznej, w: Romantyzm a romanse. Studia i szkice o prozie polskiej w pierwszej połowie XIX wieku, Gdańsk 2005.
A. Bagłajewski, Poezja „trzeciej epoki”. O twórczości Zygmunta Krasińskiego w latach 1836-1843, Lublin 2009, cz. V.
G. Borkowska, Cudzoziemki. Studia o polskiej prozie kobiecej, Warszawa 1996 (rozdziały o Entuzjastkach i Żmichowskiej).
J. Brzozowski, Odczytywanie romantyków, Kraków 2002 (wybór).
Cyganeria warszawska, opr.S. Kawyn, Wrocław 1967. Tu wstęp oraz twórczość dwóch przedstawicieli grupy.
E. Dąbrowicz, Galeria ojców. Autorytet publiczny w literaturze polskiej lat 1800-1861,Białystok 2009. Tu: Polacy aleksandryjscy.
R. Dąbrowski, Słowackiego dialog z odbiorcą. Podmiot mówiący, narracja, dialog w „Podróży do Ziemi Świętej z Neapolu”, „Beniowskim” i „Królu-Duchu”, Kraków 1996 (fragmenty dotyczące Beniowskiego).
J. Fiećko, Rosja Krasińskiego. Rzecz o nieprzejednaniu, Poznań 2005. Tu: Ustrzec Kościół przed Bestią. Memoriał do papieża Piusa IX.
M. Głowiński, Norwida wiersze-przypowieści, w: Intertekstualność, groteska, parabola, Kraków 2000.
F. Grabski, Myśl historyczna polskiego Oświecenia, Warszawa 1976.Tu: Tradycjonalizm prowidencjalny – Jan Paweł Woronicz.
M. Janion, Gorączka romantyczna, Warszawa 1975.Tu: Wiersze sieroce Lenartowicza.
M. Janion, Niesamowita Słowiańszczyzna, Kraków 2006, s. 5-46.
H. Jurkowska, Pamięć sentymentalna. Praktyki pamięci w kręgu Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk i w Puławach Izabeli Czartoryskiej, Warszawa 2014, s. 282-300, 351-365.
T. Kostkiewiczowa, Polski wiek świateł – obszary swoistości, Warszawa 2002. Rozdz. I, III, VI.
A. Kowalczykowa, Romantyzm. Nowe spojrzenie. Warszawa 2008. Rozdz. V, VI, VIII, XI.
M. Kuziak, Poeta trudny. Tezy o idiomatyczności Norwida (na marginesie interpretacji), w: Trudny Norwid, red. P. Chlebowski, Lublin 2013.
M. Kuziak, Norwid – Marks. Dwie nowoczesności, w: Rok 1863. Narodziny nowej Polski, red. M. Rudaś-Grodzka, E. Serafin, B. Smoleń i A. Wróbel, Warszawa 2016.
Z. Libera, Od Sejmu Czteroletniego do Napoleona, Warszawa 2004.
Z. Libera, Poezja polska 1800-1830, Warszawa 1984 (ze wstępem).
Literatura krajowa w okresie romantyzmu 1831-1863, t. 2, red. M. Janion, M. Dernałowicz, M. Maciejewski, Kraków 1988; t. 3, red. M. Janion, M. Maciejewski, M. Gumkowski, Warszawa 1992. Z t.2 artykuł: J. Bachórz, Grupy literackie w Królestwie Polskim w okresie międzypowstaniowym, oraz biogramy: Teofil Lenartowicz, Deotyma, Roman Zmorski, Narcyza Żmichowska; z t. 3: Ludwik Sztyrmer, Władysław Syrokomla, Józef Ignacy Kraszewski - 3 do wyboru z obu tomów.
M. Lul, Kraszewski: pamięć i zapomnienie, w: Historia – pamięć – tożsamość w edukacji humanistycznej, t. 2: Literatura i kultura, red. Z. Budrewicz, M. Sieńko, Kraków 2013.
M. Maciejewski, Mickiewiczowskie „czucia wieczności”. Czas i przestrzeń w liryce lozańskiej, w: tegoż, Poetyka – gatunek – obraz. W kręgu poezji romantycznej, Wrocław 1977.
R. Magryś, Polityka w „Dwóch panach Sieciechach” Juliana Ursyna Niemcewicza, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Filologiczna”, z. 79/2013 (http://ifp.univ.rzeszow.pl/dydaktyka).
Mickiewicz mistyczny, pod red. A. Fabianowskiego i E. Hoffmann-Piotrowskiej, Warszawa 2005 (wybór).
M. Nalepa, „Takie życie dziś nasze, gdy Polska ustaje…” Pisarze stanisławowscy a upadek Rzeczypospolitej, Wrocław 2002. Tu: Milczenie i żałoba poetów stanisławowskich (wybrać dwie sylwetki).
R. Nycz, Lekcja Cypriana Norwida: „prostotliwe parabole”, w: Literatura jako trop rzeczywistości. Poetyka epifanii w nowoczesnej literaturze polskiej, Kraków 2001.
Oświeceni o literaturze, Wypowiedzi pisarzy polskich 1801-1830, opr. T. Kostkiewiczowa, Z. Goliński, Warszawa 1995. Tu: J. P. Woronicz, Rozprawa o pieśniach narodowych; L. Osiński, Wykład literatury porównawczej; Jan Śniadecki, „Malwina”. List stryja do synowicy…, K. Brodziński, O egzaltacji i entuzjazmie.
Pisarze polskiego oświecenia. Oprac. T. Kostkiewiczowa i Z. Goliński, t. 1-3, Warszawa 1992-1996. Tu biogramy: Jan Paweł Woronicz, Ignacy Krasicki, Franciszek Karpiński, Julian Ursyn Niemcewicz, Adam Naruszewicz, Izabela Czartoryska, Maria Wirtemberska, Adam Jerzy Czartoryski, Stanisław Staszic, Stanisław Trembecki, Anna Mostowska – 3 do wyboru.
R. Przybylski, Klasycyzm, czyli prawdziwy koniec Królestwa Polskiego, Gdańsk 1996. Tu: Katabaza księcia arcybiskupa gnieźnieńskiego + Dusza zamordowanego Królestwa.
M. Rudaś-Grodzka, Sfinks słowiański i mumia polska, Warszawa 2013, s. s. 246-256, 287-296, 307-319.
E. Rybicka, Gdzie leżą „ogrody ziemskich rozkoszy”? Topika ogrodowa w perspektywie geopoetyki, w: Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Kraków 2014.
D. Siwicka, Napoleon tyłem odwrócony, w: Księga w dwusetną rocznicę urodzin Aleksandra Fredry, pod red. J. Kolbuszewskiego Wrocław 1992.
M. Siwiec, Orfeusz romantyków, Kraków 2002, s. 59-70, 191-214.
Słownik literatury polskiego Oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, Wrocław 1977. Hasła: Gotycyzm, Poezja legionowa, Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
Słownik literatury polskiej XIX wieku, pod red. J. Bachórza i A. Kowalczykowej, Wrocław 1991. Hasła: Biedermeier, Bóg, Czasopiśmiennictwo literackie XIX wieku, Dygresyjny poemat, Epistolografia, Gawęda prozą, Klasycyzm porozbiorowy, Mistycyzm, Oświecenie w percepcji XIX wieku, Powstanie styczniowe, Sarmatyzm.
Z. Stefanowska, Strona romantyków. Studia o Norwidzie, Lublin 1993. Tu: Norwidowski romantyzm; Pisarz wieku kupieckiego i przemysłowego.
Swojskość i cudzoziemszczyzna w dziejach kultury polskiej, red. Z. Stefanowska, Warszawa 1973.
S. Treugutt, Geniusz wydziedziczony. Studia romantyczne i napoleońskie, Warszawa 1993. Tu: Ody napoleońskie Kajetana Koźmiana.
K. Trybuś, Pamięć romantyzmu. Studia nie tylko z przeszłości, Poznań 2011, s. 15-76.
A. Waśko, Romantyczny sarmatyzm: tradycja szlachecka w literaturze polskiej lat 1831-1863, Kraków 2001. Tu: Henryk Rzewuski i konserwatyści.
A. Witkowska, Cześć i skandale. O emigracyjnym doświadczeniu Polaków, Gdańsk 1997. Tu Wstęp i rozdz. Kultura samotnych mężczyzn.
A. Witkowska, „Sławianie, my lubim sielanki”, Warszawa 1971.
A. Witkowska, R. Przybylski, Romantyzm, Warszawa 1997.
K. Trybuś, Stary poeta. Studia o Norwidzie, Poznań 2000.
D. Zawadzka, Lelewel i Mickiewicz. Paralela, Białystok 2013.
K. Ziemba, Krew białych macowych przaśnic. Wokół Judyty z „Księdza Marka”, w: Słowacki postkolonialny, red. M. Kuziak, Bydgoszcz 2011.
A. Ziołowicz, Dramat i romantyczne „ja”, Kraków 2002, s. 177-209.
B. Zwolińska, Wampiryzm w literaturze romantycznej i postromantycznej na przykładzie „Opowieści niesamowitych” Edgara Allana Poego, „Poganki” Narcyzy Żmichowskiej oraz opowiadań Stefana Grabińskiego Gdańsk 2002 (fragmenty dotyczące Poganki).
T. Żeleński (Boy), Ludzie żywi, Warszawa 1975. Tu o Żmichowskiej.

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 340-PS2-1LOR w USOSweb