Historia języka rosyjskiego z elementami gramatyki historycznej 340-RK1-2HJR

Profil studiów: ogólnoakademicki
Rodzaj przedmiotu: kierunkowy, obowiązkowy
Dziedzina i dyscyplina nauki: nauki humanistyczne, językoznawstwo historyczne i porównawcze
Rok studiów/semestr: II rok / IV semestr
Wymagania wstępne (tzw. sekwencyjny system zajęć i egzaminów): wstęp do językoznawstwa, gramatyka opisowa języka rosyjskiego, język scs
Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć: ćwiczenia – 30, wykład – 15
Metody dydaktyczne: zajęcia są prowadzone w formie wykładów i ćwiczeń;
Punkty ECTS: 4
Bilans nakładu pracy studenta:
udział w ćwiczeniach: 15 x 2 godz. = 30 godz. 1 ECTS
udział w wykładach: 7 x 2 godz. + 1 godz. = 15 godz. 0,5 ECTS
uczestnictwo w konsultacjach: 10 godz. 0,3 ECTS
teoretyczne przygotowanie do zajęć: 23 godz. 0,8 ECTS
samodzielna praca z tekstami historycznymi: 22 godz. 0,7 ECTS
przygotowanie do prac kontrolnych: 22 godz. 0,7 ECTS
Łącznie: (1pkt ECTS= 30 godz.); 122 godz. 4 ECTS
Wskaźniki ilościowe: nakład pracy związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich: 30 +15 + 10
= 55 godz., czyli 1,8 ECTS

W cyklu 2022:

Wstęp
1. Historia języka rosyjskiego jako przedmiot nauczania, jego zadania oraz związek z innymi dyscyplinami nauk językoznawczych.
2. Język rosyjski w indoeuropejskiej rodzinie języków.
3. Stosunek języka staroruskiego do języka cerkiewnosłowiańskiego.
4. Periodyzacja języka rosyjskiego.
5. Okres przedpiśmienny w historii języka rosyjskiego - początki kształtowania się języka staroruskiego (zmiany w strukturze sylaby, zanik j przed е, у, monoftongizacja dyftongów i połączeń dyftongicznych, pierwsza, druga i trzecia palatalizacja *k, *g, *x, jotacyzacje spółgłosek, uproszczenia i dysymilacje grup spółgłoskowych).

Okres piśmienny w historii języka rosyjskiego

I. Okres staroruski (древнерусский) – X–XIV w.
1. Piśmiennictwo i kultura Rusi Kijowskiej (do samodzielnego opracowania).
2. Sytuacja językowa w Rusi Kijowskiej (do samodzielnego opracowania).
3. System fonetyczny:
- historia jerów,
- zmiany fonetyczne wywołane zanikiem i wokalizacją jerów.
4. System morfologiczny:
- rekompozycja paradygmatów rzeczownika i kategorii gramatycznych,
- zmiany historyczne w odmianie zaimków,
- przekształcenia w odmianie staroruskiego przymiotnika,
- ewolucja form czasownikowych i odczasownikowych (imiesłowów przymiotnikowych, powstanie imiesłowów przysłówkowych) oraz kategorii gramatycznych.

II. Okres wielkoruski (великорусский) – ХV–XVI w.
1. Sytuacja językowa Rusi Moskiewskiej (do samodzielnego opracowania).
2. Zmiany w systemie fonetycznym.
3. Zmiany w systemie morfologicznym.
4. Wybrane cechy składni języka staroruskiego.

W cyklu 2023:

Okres piśmienny w historii języka rosyjskiego

W cyklu 2024:

Okres piśmienny w historii języka rosyjskiego

Założenia (opisowo)

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2022:

Lilia Citko
Anna Rygorowicz-Kuźma

W cyklu 2023:

Lilia Citko
Jarosław Karzarnowicz
Anna Rygorowicz-Kuźma

Rodzaj przedmiotu

Tryb prowadzenia przedmiotu

w sali

Efekty kształcenia

Po zakończeniu zajęć student potrafi:
- opisać dzieje języka rosyjskiego jako systemu językowego i jako narzędzia komunikacji (KA6_WG1, KA6_WG2, KA6_WG4, KA6_WG9);
- posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu historii języka oraz formułować wypowiedzi w kwestiach historycznojęzykowych
(KA6_WG4, KA6_UK4, KA6_UW1);
- analizować teksty staroruskie jako wytwory kultury (KA6_WG9, KA6_UW1, KA6_WG7, KA6_UW2, KA6_UW7);
- interpretować współczesne zjawiska językowe z uwzględnieniem tła historycznego (KA6_WG5, KA6_WK1, KA6_UK4);
- wyszukiwać, analizować, selekcjonować, wykorzystywać informacje z uwzględnieniem różnych źródeł i sposobów (KA6_UW7,
KA6_UO1);
- uświadamiać potrzebę nieustannej obserwacji języka pod kątem zachodzących w nim zmian (KA6_UU1, KA6_KK1, KA6_KK2).

Kryteria oceniania

Metody dydaktyczne: podające (elementy wykładu prowadzonego z zastosowaniem prezentacji przygotowanych w programie Power Point, objaśnienie), praktyczne (ćwiczenia przedmiotowe), problemowe (aktywizacja).
Warunek uzyskania zaliczenia przedmiotu: aktywność na zajęciach; poprawne wykonanie prac kontrolnych oraz analizy tekstu po zakończeniu cyklu zajęć.
Dopuszczalna jest jedna nieobecność na ćwiczeniach; w przypadku większej liczby nieobecności student ma obowiązek zaliczenia materiału realizowanego na tych zajęciach.
Liczba godzin nieobecności kwalifikujących do niezaliczenia przedmiotu: 10.
Końcowa forma weryfikacji efektów uczenia się: zaliczenie na ocenę (analiza zjawisk fonetycznych i morfologicznych języka staroruskiego udokumentowanych w wybranych tekstach).
Forma prowadzenia zajęć: wykłady, ćwiczenia

Literatura

Букатевич Н. А., Савицкая С. А., Усачева Л. А., Историческая грамматика русского языка, Киев 1974.
Иванов В. В., Историческая грамматика русского языка, Москва 1964.
Киржаева В. П., Историческая грамматика русского языка. Учебное пособие, Саранск 2010.
Ławrinienko A., Historia języka rosyjskiego, cz. 1-2, Rzeszów 1991-1992.
Rott-Żebrowski T., Gramatyka historyczna języka rosyjskiego z ćwiczeniami, Lublin 1991.
Literatura uzupełniająca:
Galster I., Zarys gramatyki historycznej języka rosyjskiego, Warszawa 1982.
Василенко И. А., Историческая грамматика русского языка. Сборник упражнений, Москва 1984.
Филин Ф. П., Происхождение русского, украинского и белорусского языков, Ленинград 1972.
Горшкова К. В., Хабургаев Г. А., Историческая грамматика русского языка, Москва 1981.
Дементьев А. А., Сборник задач и упражнений по исторической грамматике русского языка, Москва 1964.
Иваницкая Е. Н., Сборник задач и упражнений по истории русского языка, Москва 1986.
Ковалевская Е. Г., История русского литературного языка, Москва 1978.
Rott-Żebrowski T., Historia rosyjskiego języka literackiego, Lublin 1984.
Содоль Г. В., Историческая грамматика русского языка. Сборник упражнений, Киев 1978.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 340-RK1-2HJR w USOSweb