Podstawy edukacji literackiej 380-DS5-1IAW

Przedmiot przygotowuje studentów do organizacji inicjacji literackiej jako procesu zaznajamiania i obcowania z książką, w którym uczestniczy dziecko i pośrednik literacki lektury, którym jest wychowawca, nauczyciel, opiekun bądź rodzic. Celem zajęć będzie przygotowanie studentów do umiejętności krytycznego wartościowania książki, ukazanie roli literatury pięknej w wychowaniu dzieci w młodszym wieku szkolnym. Studenci zapoznani zostaną zarówno z klasyką literatury dziecięcej jak i propozycjami książek najnowszych współczesnych wydawnictw obecnych na rynku książki dziecięcej, w tym lekturami edukacji wczesnoszkolnej. Poznają kreatywne formy pracy a z lekturą, będę mieli okazję samodzielnie zaprojektować „spotkania” z lekturą.

Celem cyklu zajęć jest:
*przygotowanie studentów do pracy dydaktyczno-wychowawczej z książką dziecięcą
*kształcenie umiejętność estetycznego wartościowania książki.
*wskazanie na budowanie w sobie i swoich wychowankach potrzeby systematycznego obcowania z literaturą piękną.
*ukazaniu problemów podejmowanych a literaturze współczesnej dla dzieci (klasyce i najnowszej- XXI w)
*przegląd i analiza propozycji lekturowych zawartych w podstawie programowej pod kątem ich poznawczych i wychowawczych wartości.

W cyklu 2022:

Przedmiot przygotowuje studentów do kształtowania wśród dzieci
intelektualnego i emocjonalnego stosunku do książki jako źródła wiadomości, przezyć, wartości. Celem przedmiotu jest przygotowanie
studentów do pracy dydaktyczno-wychowawczej z książką dziecięcą i młodzieżową.
Zajęcia mają na celu:
· zapoznać studentów ze specyfiką literatury dla dzieci i młodzieży oraz jej rolą w procesie wychowania,
· zaznajomić z rozwojem historycznym literatury dla dzieci
· zainteresować dziejami i charakterem polskiego piśmiennictwa
dla dzieci i młodzieży oraz dorobkiem wybitnych twórców,
· zapoznać z wybranymi zagadnieniami z tej dziedziny
piśmiennictwa (poezja, baśń, fantastyka, komiks,
proza obyczajowa),
· uświadomić potrzeby czytelnicze oraz możliwości
recepcji lektury w różnych grupach wiekowych,
· kształcić umiejętności estetycznego wartościowania książek
i prawidłowego wykorzystania narzędzi analizy literackiej
utworów,
· zwrócić uwagę na nabywanie kompetencji w zakresie
metod i form pracy z lekturą, sposobów poznawania i
rozwijania zainteresowań czytelniczych

Założenia (opisowo)

Koordynatorzy przedmiotu

Anna Józefowicz

Rodzaj przedmiotu

Tryb prowadzenia przedmiotu

mieszany: w sali i zdalnie

Efekty kształcenia

Wiedza. Student:
· zna elementarna terminologię używaną w literaturze dla dzieci, historię, genezę rozwoju gatunków literackich, rozumie historyczne i kulturowe uwarunkowania twórczości dla dzieci i młodzieży
Wiedza
K_ W01
K_W11
Umiejętności. Student potrafi:
· potrafi wykorzystywać wiedzę teoretyczną z zakresu literatury dla dzieci w celach analizy i interpretacji problemów wychowawczych, opiekuńczych, pomocowych
· potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności z przedmiotu , korzystając z różnych źródeł
Umiejętności
K_U02
K_U04
Kompetencje społeczne. Student:
· posiada umiejętność krytycznej oceny zjawisk społecznych i kulturowych kompetencje społeczne
K_K01

Kryteria oceniania

aktywizująca, podająca;

Praca w grupach, indywidualna
Test końcowy
Rozmowa ze studentem - otwarte pytania problemowe

na ćwiczeniach oraz wykładzie dopuszczalna jest jedna nieobecność, pozostałe należy zaliczyć w trakcie dyżury wykładowcy

Literatura

W jaki sposób mówimy dzieciom o wojnie? Charakterystyka prozy o tematyce wojennej na podstawie wybranych książek dla dzieci, „Acta Universitatis Lodziensis Folia Librorum” 2 (19), 2014
Bettelcheim B., Cudowne i pożyteczne, tu: Wstęp (pdf.)
Bajka jako gatunek w edukacji literackiej dzieci, Encyklopedia dzieciństwa http://encyklopediadziecinstwa.pl/index.php/Bajka_jako_gatunek_w_edukacji_literackiej_dzieci
CZABANOWSKA-WRÓBEL A., Ta dziwna instytucja zwana literaturą dla dzieci. Historia literatury dla dzieci w perspektywie kulturowej (pdf).
Jak wychować pożeracza książek? https://sp4-skierniewice.pl/wp-content/uploads/2022/04/Jak-wychowac-pozeracza-ksiazek.pdf [ dostęp 27.08.2023] Kleiber Anna: „Jak wychować „pożeracza” książek”?, dodatek do Poradnika Bibliotekarza nr 1/2011, s.3
Janus-Sitarz A., Po co gogle inteligentowi literatura, czyli o nowej roli lektury szkolnej (pdf.)
Józefowicz A., Czego można nauczyć się z literatury dla dzieci, prezentującej dzieciństwo naznaczone doświadczaniem uchodźstwa? „KWARTALNIK PEDAGOGICZNY” 2019 NR 1.
Józefowicz A., Edukacyjny potencjał książek obrazkowych na przykładzie twórczości Iwony Chmielewskiej, „Kultura i Edukacja” 2021, nr 1 (131), s. 50–64 (pdf.)

Józefowicz A., Obrazy dzieciństwa…, Białystok 2020, tu: rozdział 5 i tu s. 139-157; rozdział 9 i tu s. 270-280; rozdział 11, s. 362-371; rozdział 12 s. 446-453.

Kwaśna K., Implikacje praktyczne- jak wspierać integralny rozwój dziecka poprzez lekturę?, Roczniki teologiczne, tom LXII, Lublin 2015, s. 147.
Ungeheuer-Gołąb A., Jaki naprawdę chciałby być człowiek…? – o wartościach utworu Asiunia autorstwa Joanny Papuzińskiej, Vol. 17, 2022, No. 4(67)
Ungeheuer-Gołąb A., literatura dla dzieci jako przestrzeń wczesnej edukacji w kontekście kanonu lektur, LUBELSKI ROCZNIK PEDAGOGICZNY T. XXXIX, z. 3 – 2020 (pdf.)
Wawer K., Lekcje (polskiego) z wielokulturowości. Praca z serią Wojny dorosłych – historie dzieci w szkole podstawowej na wybranych przykładach, Polonistyka 2021
Wądolny-Tatar K., Dziecko i wojna w perspektywie postpamięci. Narracje dla najmłodszych, 2017
Wójcik W., Lapbook jako narzędzie promocji książki dla dzieci, „PRZEGLĄD BIBLIOTECZNY” 2020 z. 3 (pdf.)

Zadęcka-Cekiera A. , Jovita Vaškevič-Buś, Praca z tekstem literackim w edukacji wczesnoszkolnej (tekst w pdf.)

Żółtkowski D., Czytanie emocji i czytanie emocjami (tekst wyślę w pdf.)

Podstawa programowa kształcenia przedszkolnego i kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej z komentarzem, https://www.ore.edu.pl/wp-content/uploads/2017/05/wychowanie-przedszkolne-i-edukacja-wczesnoszkolna.-pp-z-komentarzem.pdf

Lektury kl. 1-3 (wybór):

Justyna Bednarek, Niesamowite przygody dziesięciu skarpetek
Jan Brzechwa, Brzechwa dzieciom;
Waldemar Cichoń, Cukierku, ty łobuzie!;
Agnieszka Frączek, Rany Julek! O tym, jak Julian Tuwim został poetą;
Grzegorz Kasdepke, Detektyw Pozytywka;
Joanna Papuzińska, Asiunia;
Łukasz Wierzbicki, Afryka Kazika;
Łukasz Wierzbicki, Dziadek i niedźwiadek.
.

W cyklu 2022:

Chrząstowska, Przedmiot, podmiot i proces, Poznań 2009.
Cichoń-Piasecka M., Baśń w kulturze, terapii i wychowaniu, [w:] Baśń w terapii i wychowaniu, red. Sz. Kawalla, E. Lewandowska-Tarasiuk, J.W. Sienkiewicz, Warszawa 2012.
Edukacja polonistyczna i literatura, red. W. Sawrycki, M.Wróblewski, Toruń 2000.
Edukacja polonistyczna w obliczu przemian kulturowych Europy dawniej i dziś, red. W. Sawrycki, E. Kruszyńska, M. Wróblewski, Toruń 2009.
Gadamer, Aktualność piękna. Sztuka jako gra, symbol i święto, Warszawa 1993.
Gołębniak, Edukacja poprzez język, Warszawa1999
Jaszczyszyn, E., Edukacja czytelnicza i wspomagający wchodzenie w kulturę pismienna - wymiar dobrych praktyk [w:] Modele edukacji czytelniczej w przedszkolu a gotowość do czytania i umiejętnośc czytania dzieci szescioletnich, Białystok 2010.
Jędrychowska M., Najpierw człowiek. Szkolna edukacja kulturowo-literacka a problem kształcenia dydaktycznego polonistów. Refleksja teleologiczna, Kraków 1998
Kowalikowa J., Wspieranie kreatywności uczniów przez rozwijanie ich sprawności językowej, [w:] Twórczość i tworzenie w edukacji polonistycznej, (red.) A. Janus-Sitarz, Kraków 2012, s. 143-158.
Leszczyński G., Książki pierwsze - książki ostatnie? Literatura dla dzieci i młodzieży wobec wyzwań nowoczesności, Warszawa 2012.
Papuzińska J., Dziecko w świecie emocji literackich, Warszawa 1996.

Papuzińska J., Książki, dzieci, biblioteka, Warszawa 1992.
Uryga Z., Godziny polskiego. Z zagadnień kształcenia literackiego, Warszawa – Kraków 1996
Wojnar I., Humanistyczne intencje edukacji, Warszawa 2000
Wróblewski M., Między tradycją a współczesnością – propozycje modelu lektury w szkole, [w:] Edukacja polonistyczna i literatura, pod red. W. Sawryckiego, M. Wróblewskiego, Toruń 2000.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 380-DS5-1IAW w USOSweb