Metody badań jakościowych 380-RS5-3GKH

Moduł ogólnouczelniany
Forma studiów: stacjonarne
Rodzaj przedmiotu: Obowiązkowy,
Rok studiów/semestr: III rok/VI semestr (jednolite)
Kierunek: Pedagogika Specjalna

Przedmiot wprowadzający: Metodologia badań społecznych
Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć:
15 h wykładów + 30 h ćwiczeń

Punkty ECTS: 5 pkt
Bilans nakładu pracy studenta
Udział w wykładach -15h
Udział w ćwiczeniach -30h
Udział w konsultacjach - 2h
Przygotowanie do ćwiczeń (czytanie wskazanej literatury) - 30h
Przygotowanie teczki do analizy wyników badań jakościowych (projekt badawczy) - 40h
Przygotowanie do zaliczenia pisemnego - 10h
Wskaźniki ilościowe
Nakład pracy studenta związany z zajęciami: Udział w wykładach - 15h, Udział w ćwiczeniach - 30h, Udział w konsultacjach - 2h (Suma: 2 ECTS)
o charakterze praktycznym: Przygotowanie do ćwiczeń (czytanie wskazanej literatury) - 30h, Przygotowanie teczki do analizy wyników badań jakościowych (projektu badań) - 40h, Przygotowanie do zaliczenia pisemnego - 105h (Suma: 3 ECTS)

Cele przedmiotu:
1.) Zapoznanie studentów z założeniami i specyfiką badań jakościowych; z głównymi strategiami i metodami badań jakościowych; z mapą stanowisk i podejść metodologicznych w pedagogicznych badaniach jakościowych.
2.) Zapoznanie studentów z wiedzą o projektowaniu i prowadzeniu badań uwzględniających specyfikę funkcjonowania osób z niepełnosprawnością/ze specyficznymi potrzebami edukacyjnymi
3.) Kształtowanie umiejętności badawczych studentów w zakresie projektowania, prowadzenia badań, analizy, interpretacji i prezentacji empirycznych danych jakościowych.
4.) Przygotowanie studentów do podejmowania indywidualnych i zespołowych działań profesjonalnych w zakresie planowania i realizacji jakościowych projektów badawczych.

W cyklu 2022:

Struktura procesu badawczego w kontekście przyjętej strategii badań jakościowych.
Pojęcie projektu badawczego. Etapy badań naukowych.
Sformułowanie celu i przedmiotu badań jakościowych.
Definiowanie przypadku badawczego.
Specyfika badań jakościowych w pedagogice specjalnej.
Rodzaje i typy badań (terenowe, etnograficzne, performatywne, biograficzne,
netnografia; metody gromadzenia i analizy danych, rodzaje i sposoby wykorzystania obserwacji; typy wywiadów badawczych; analizę dokumentów, treści, tekstową, konwersacyjną, dyskursu i audiowizualną).
Triangulacja perspektyw teoretycznych, metod badawczych i źródeł danych.
Problematyka zaangażowania uczestników badań.
Zasady tworzenia scenariuszy badawczych i dyspozycji do badań jakościowych.
Zasady przetwarzania i krytycznej analizy danych w kontekście przyjętej strategii badań naukowych i rodzaju danych.
Dobór próby badawczej, terenu i przebieg badań jakościowych.
Selekcja i kodowanie danych jakościowych, wyłanianie kategorii analizy i analizę relacji między nimi, tworzenie winiet, sieci, matryc i map pojęciowych. Programy komputerowe wspierające analizę danych jakościowych. Opracowywania wyników i raportu z badań naukowych w strategii
jakościowej. Sposoby prezentacji wyników badań jakościowych.
Etyczne aspekty prowadzenia i wykorzystywania badań naukowych w dziedzinie nauk społecznych, podstawowe zasady przeprowadzania tych badań. Dylematy i wybory etyczne na różnych etapach procesu badań
jakościowych.
Zaangażowanie uczestników badań, społeczno-polityczny kontekst badań. Sposoby prezentacji wyników badań w przestrzeni publicznej.
Język i sposób narracji tekstów naukowych z badań jakościowych.

Założenia (opisowo)

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2022:

Alicja Korzeniecka-Bondar

W cyklu 2023:

Beata Kunat

Rodzaj przedmiotu

Tryb prowadzenia przedmiotu

w sali

Efekty kształcenia

KA7_WG6 Student/ka zna i rozumie metodologię badań naukowych stosowanych w dziedzinach nauk humanistycznych i nauk społecznych, w szczególności zasady projektowania i prowadzenia badań naukowych w
zakresie pedagogiki specjalnej, oraz postulat wieloparadygmatyczności;

KA7_WG7 Student/ka zna i rozumie metodologiczne założenia i zasady oraz etyczne normy projektowania i realizacji badań naukowych w zakresie pedagogiki specjalnej;

KA7_UW1 Student/ka potrafi wykorzystywać i integrować wiedzę z zakresu pedagogiki specjalnej oraz powiązanych z nią dyscyplin naukowych w celu analizy problemów rehabilitacyjnych, edukacyjnych, terapeutycznych i resocjalizacyjnych;

KA7_UW3 Student/ka potrafi rozróżniać orientacje metodologiczne w badaniach naukowych w zakresie pedagogiki, formułować cele i problemy badawcze, stosować dobór adekwatnych metod i technik, konstruować narzędzia badawcze, opracowywać, prezentować i interpretować wyniki badań, wyciągać wnioski, wskazywać kierunki dalszych badań w obrębie wybranego
zakresu pedagogiki specjalnej
KA7_UO4 Student/ka potrafi współpracować z członkami zespołów badawczych na każdym etapie projektowania i realizacji badań naukowych;
KA7_KK1 Student/ka ma gotowość posługiwania się uniwersalnymi zasadami i normami etycznymi w działalności zawodowej, kierując się szacunkiem dla każdego człowieka;

Kryteria oceniania

Formy zaliczenia przedmiotu:
wykład – zaliczenie na ocenę;
ćwiczenia – zaliczenie na ocenę;
Zaliczenie cząstkowe:
Ćwiczenia:
• ocena aktywności studenta na ćwiczeniach (zadania warsztatowe),
• ocena efektów pracy zespołowej,
• ocena za teczkę do analizy wyników badań jakościowych (projekt badawczy),
Wykład:
• zaliczenie pisemne (test dydaktyczny: pytania zamknięte i otwarte)
Liczba punktów wymagana do zaliczenia (51% maksymalnej liczby punktów możliwych do uzyskania):
Punktacja/oceny:
91%-100% bdb
81%-90% db plus
71%-80% db
61%-70% dst plus
51%-60% dst
50% -ndst

Literatura

LITERATURA PODSTAWOWA
Bunio-Mroczek Paulina (2021) Badania skoncentrowane na dzieciach, badania z udziałem dzieci, dzieci jako badacze. Etyczne i metodologiczne aspekty badań prowadzonych w nurcie nowej socjologii dzieci i dzieciństwa. "Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 17, nr 4, s. 6–26. DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.17.4.01
Charmaz K. (2013), Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej, tłum. B. Komorowska, PWN, Warszawa.
Denzin N.K., Lincoln Y.S. (red.) (2010), Metody badań jakościowych, Tom 1, Tom 2, PWN, Warszawa.
Flick U. (2011), Jakość w badaniach jakościowych, Niezbędnik Badacza, tłum. P. Tomanek, PWN, Warszawa.
Flick, U. (2012), Projektowanie badania jakościowego, Niezbędnik Badacza, tłum. P. Tomanek, PWN, Warszawa.
Gibbs G. (2011), Analizowanie danych jakościowych, Niezbędnik Badacza, tłum. M. Brzozowska-Brywczyńska, PWN, Warszawa.
Jemielniak D. (red.) (2012), Badania jakościowe. Metody i narzędzia, Tom 2, PWN, Warszawa.
Jemielniak D. (red.) (2012), Badania jakościowe. Podejścia i teorie, Tom 1, PWN, Warszawa.
Kasprzak T. (2022), Świat społeczny osób głuchoniewidomych. Analiza socjologiczna. Wyd. UwB, Białystok.
Korzeniecka - Bondar A. (2018), Codzienny czas w szkole. "Impuls", Kraków.
Kubinowski D. (2013), Rozwój badań jakościowych w pedagogice polskiej na przełomie XX i XXI wieku. Idiomatyczność. Synergia. Emergencja, Makmed, Lublin.
Kubinowski, D. (2011), Jakościowe badania pedagogiczne. Filozofia-Metodyka-Ewaluacja, UMCS, Lublin.
Kunat, B. (2015), Pomiędzy sztuką a badaniem naukowym. Etnografia wizualna jako źródło wiedzy o rzeczywistości edukacyjnej, Pogranicze. Studia Społeczne tom. 26, s.89-102.
Kunat, B.(2012), Doskonalenie warsztatu wywiadu narracyjnego – z doświadczeń młodego badacza, Rocznik Pedagogiczny Polskiej
Akademii Nauk, Komitetu Nauk Pedagogicznych nr 35, s. 263-273.
Kvale S. (2004), Inter Views. Wprowadzenie do jakościowego wywiadu badawczego, tłum. S. Zabielski, Trans Humana, Białystok.
Kvale S. (2012), Prowadzenia wywiadów, Niezbędnik Badacza, tłum. A. Dziuban, PWN, Warszawa.
Lisek-Michalska, J. (2012). Etyczne aspekty badań fokusowych z udziałem dzieci i młodzieży. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica” 42, s. 33 – 61.
Malewski, M. (2017). Badania jakościowe w naukach społecznych. O potrzebie metodologicznej wyobraźni. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja Tom 20, numer 4(80), http://terazniejszosc.dsw.edu.pl/fileadmin/user_upload/wydawnictwo/TCE/2017_80_7.pdf
Miles M. B, Huberman A. M. (2000), Analiza danych jakościowych, Trans Humana, Białystok.
Nowotniak J. (2012), Etnografia wizualna w badaniach i praktyce pedagogicznej, „Impuls”, Kraków.
Silverman D. (2012), Interpretacja danych jakościowych, tłum. M. Głowacka-Grajper, J. Ostrowska, PWN, Warszawa.
Silverman D. (2012), Prowadzenie badań jakościowych, tłum. J. Ostrowska, PWN, Warszawa.
Sławińska, M. (2019). Problemy etyczne w badaniach z udziałem dzieci. Na przykładzie badania grupy przedszkolnej. "Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja" Tom 22, numer 2(86)
Urbaniak-Zając, D., Kos, E. (2013), Badania jakościowe w pedagogice, PWN, Warszawa.
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA
Banks M. (2009), Materiały wizualne w badaniach jakościowych, Niezbędnik Badacza, tłum. P. Tomanek, PWN, Warszawa.
Hammersley M., Atkinson P. (2000), Metody badań terenowych, Zysk i S-ka, Poznań.
Kędzierska H., (red.) (2010). Jakościowe inspiracje w badaniach edukacyjnych, UWM, Olsztyn.
Konecki T. (2000), Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, PWN, Warszawa.
Lalak D. (2009), Życie jako biografia. Podejście biograficzne w perspektywie pedagogicznej, „Żak”, Warszawa.
Lofland J., Snow D.A., Anderson L., Lofland L.H. (2009), Analiza układów społecznych. Przewodnik metodologiczny po badaniach jakościowych, SCHOLAR, Warszawa.
Rose G. (2010), Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań nad wizualnością, tłum. E. Klekot, PWN, Warszawa.
Urbaniak-Zając D., Piekarski J. (red.) (2001). Jakościowe orientacje w badaniach pedagogicznych, UŁ, Łódź.
Kuryłowicz E. (1996). Projektowanie uniwersalne : udostępnianie otoczenia osobom niepełnosprawnym . Warszawa: Centrum Badawczo-Rozwojowe Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Błaszak M., Przybylski Ł. (2010). Rzeczy są dla ludzi,
Niepełnosprawność i idea projektowania uniwersalnego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Eikhaug O. (2018). Innovating with People. Inclusive Design and Architecture. DOGA: Design and Architecture Norway.

W cyklu 2022:

LITERATURA PODSTAWOWA
Charmaz K. (2013), Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej, tłum. B. Komorowska, PWN, Warszawa.
Denzin N.K., Lincoln Y.S. (red.) (2010), Metody badań jakościowych, Tom 1, Tom 2, PWN, Warszawa.
Flick U. (2011), Jakość w badaniach jakościowych, Niezbędnik Badacza, tłum. P. Tomanek, PWN, Warszawa.
Flick, U. (2012), Projektowanie badania jakościowego, Niezbędnik Badacza, tłum. P. Tomanek, PWN, Warszawa.
Gibbs G. (2011), Analizowanie danych jakościowych, Niezbędnik Badacza, tłum. M. Brzozowska-Brywczyńska, PWN, Warszawa.
Jemielniak D. (red.) (2012), Badania jakościowe. Metody i narzędzia, Tom 2, PWN, Warszawa.
Jemielniak D. (red.) (2012), Badania jakościowe. Podejścia i teorie, Tom 1, PWN, Warszawa.
Kasprzak T. (2022), Świat społeczny osób głuchoniewidomych. Analiza socjologiczna. Wyd. UwB, Białystok.
Korzeniecka - Bondar A. (2018), Codzienny czas w szkole. "Impuls", Kraków.
Kubinowski D. (2013), Rozwój badań jakościowych w pedagogice polskiej na przełomie XX i XXI wieku. Idiomatyczność. Synergia. Emergencja, Makmed, Lublin.
Kubinowski, D. (2011), Jakościowe badania pedagogiczne. Filozofia-Metodyka-Ewaluacja, UMCS, Lublin.
Kunat, B. (2015), Pomiędzy sztuką a badaniem naukowym. Etnografia wizualna jako źródło wiedzy o rzeczywistości edukacyjnej, Pogranicze. Studia Społeczne tom. 26, s.89-102.
Kunat, B.(2012), Doskonalenie warsztatu wywiadu narracyjnego – z doświadczeń młodego badacza, Rocznik Pedagogiczny Polskiej
Akademii Nauk, Komitetu Nauk Pedagogicznych nr 35, s. 263-273.
Kvale S. (2004), Inter Views. Wprowadzenie do jakościowego wywiadu badawczego, tłum. S. Zabielski, Trans Humana, Białystok.
Kvale S. (2012), Prowadzenia wywiadów, Niezbędnik Badacza, tłum. A. Dziuban, PWN, Warszawa.
Malewski, M. (2017). Badania jakościowe w naukach społecznych. O potrzebie metodologicznej wyobraźni. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja Tom 20, numer 4(80), http://terazniejszosc.dsw.edu.pl/fileadmin/user_upload/wydawnictwo/TCE/2017_80_7.pdf
Miles M. B, Huberman A. M. (2000), Analiza danych jakościowych, Trans Humana, Białystok.
Nowotniak J. (2012), Etnografia wizualna w badaniach i praktyce pedagogicznej, „Impuls”, Kraków.
Silverman D. (2012), Interpretacja danych jakościowych, tłum. M. Głowacka-Grajper, J. Ostrowska, PWN, Warszawa.
Silverman D. (2012), Prowadzenie badań jakościowych, tłum. J. Ostrowska, PWN, Warszawa.
Urbaniak-Zając, D., Kos, E. (2013), Badania jakościowe w pedagogice, PWN, Warszawa.
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA
Banks M. (2009), Materiały wizualne w badaniach jakościowych, Niezbędnik Badacza, tłum. P. Tomanek, PWN, Warszawa.
Hammersley M., Atkinson P. (2000), Metody badań terenowych, Zysk i S-ka, Poznań.
Kędzierska H., (red.) (2010). Jakościowe inspiracje w badaniach edukacyjnych, UWM, Olsztyn.
Konecki T. (2000), Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, PWN, Warszawa.
Lalak D. (2009), Życie jako biografia. Podejście biograficzne w perspektywie pedagogicznej, „Żak”, Warszawa.
Lofland J., Snow D.A., Anderson L., Lofland L.H. (2009), Analiza układów społecznych. Przewodnik metodologiczny po badaniach jakościowych, SCHOLAR, Warszawa.
Rose G. (2010), Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań nad wizualnością, tłum. E. Klekot, PWN, Warszawa.
Urbaniak-Zając D., Piekarski J. (red.) (2001). Jakościowe orientacje w badaniach pedagogicznych, UŁ, Łódź.
Kuryłowicz E. (1996). Projektowanie uniwersalne : udostępnianie otoczenia osobom niepełnosprawnym . Warszawa: Centrum Badawczo-Rozwojowe Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Błaszak M., Przybylski Ł. (2010). Rzeczy są dla ludzi,
Niepełnosprawność i idea projektowania uniwersalnego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Eikhaug O. (2018). Innovating with People. Inclusive Design and Architecture. DOGA: Design and Architecture Norway.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 380-RS5-3GKH w USOSweb