Przedmiot fakultatywny 2 ( Klęski elementarne i epidemie w Europie XIV-XX w) 470-HS2-2PFK-2

Wymagania wstępne: przygotowanie warsztatowe do pracy z przekazami historycznymi; znajomość podstawowych metod historycznych.
Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć:
konwersatoria – 30 godz.
Punkty ECTS: 3
Bilans nakładu pracy studenta: 72 godz., w tym (wg wskaźników ilościowych):
udział w konwersatoriach: 15 x 2 godz.= 30 godz.
przygotowanie się do zajęć, zaliczeń: 14 x 2 godz. = 28 godz.
udział w konsultacjach, związanych z realizacją projektu: 2 x 1 godz.= 2 godz.
realizacja zadań projektowych: 2 x 4 godz.= 8 godz.
przygotowanie do zaliczenia przedmiotu: 2 godz.
Razem: 30+28+2+8+4= 72 godz. (72:25=2,8)

Wskaźniki ilościowe
Nakład pracy studenta związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela: 30konw.+2 przygot.+ 2 konsult.+2 zalicz.= 36 godz. (36:25= 1,44), 2,88 pkt. ECTS
Nakład pracy studenta związany z zajęciami o charakterze praktycznym: 2 konsult.+8 projekt.= 10 godz. (10:25= 0,4), 0,5 pkt. ECTS

W cyklu 2023:

W cyklu 2024:

Koordynatorzy przedmiotu

Maciej Kwiatkowski
Julia Polcyn

Rodzaj przedmiotu

fakultatywne

Tryb prowadzenia przedmiotu

w sali

Efekty kształcenia

Wiedza
KP7_WG1–student zna i rozumie w pogłębionym stopniu uporządkowane fakty i zjawiska z zakresu historii, prowadzące do specjalizacji w w obszarze dziejów epidemii, klęsk elementarnych i żywiołowych;
KP7_WG2 – student zna i rozumie metody i problemy badań nad epidemiami, klęskami elementarnymi i żywiołowymi;
KP7_WG3 – student ma pogłębioną, uporządkowaną chronologicznie i tematycznie wiedzę o historii dawnych i współczesnych ziem polskich na tle dziejów Europy – także w aspekcie porównawczym;
KP7_WG4 – student w pogłębionym stopniu zagadnienia historii powszechnej na poziomie zaawansowanym w zakresie przynajmniej jednej epoki historycznej związanej ze specjalizacją badawczą oraz dorobek historiografii w tym zakresie;
KP7_WG6 – student zna i stosuje w praktyce metody i sposoby analizy i interpretacji źródeł historycznych charakterystycznych dla epidemii, klęsk elementarnych i żywiołowych;
KP7_WG8 – student zna i rozumie w pogłębionym stopniu funkcjonowanie struktur społecznych, politycznych, ekonomicznych, militarnych;

KP7_WK3 – student zna i rozumie wpływ zróżnicowania kulturowego i religijnego świata na różnego rodzaju więzi społeczne.

Umiejętności
KP7_UW1 – student potrafi samodzielnie zdobywać i pogłębiać wiedzę oraz doskonalić umiejętności badawcze w sposób uporządkowany i systematyczny, wykorzystując nowoczesne techniki pozyskiwania, klasyfikowania i analizowania informacji w zakresie epidemii, klęsk elementarnych i żywiołowych;

KP7_UW2 – student potrafi formułować tematy badawcze z dziedziny epidemii, klęsk elementarnych i żywiołowych oraz stosować metody i techniki badań epidemii, klęsk elementarnych i żywiołowych;
KP7_UW3 – student potrafi analizować, interpretować i wykorzystywać dla potrzeb własnych badań źródła charakterystyczne dla epidemii, klęsk elementarnych i żywiołowych;
KP7_UW6 – student potrafi przygotować w języku ojczystym tekst naukowy (w tym pracę dyplomową) z aparatem krytycznym, poprawnie stosując różnorodne formy pisarstwa historycznego;

KP7_UK3 – student potrafi zaprezentować swój dorobek naukowy (m.in. na egzaminie magisterskim);

KP7_UO2 – student potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role;

KP7_UU1 – student potrafi planować oraz uczyć się przez całe życie, doskonaląc kwalifikacje własne oraz innych.

Kompetencje społeczne
KP7_KK1 – student jest gotów do krytycznego i otwartego stosunku do nowych idei i koncepcji w badaniach w badaniach epidemii, klęsk elementarnych i żywiołowych w przeszłości;
KP7_KR3 – student jest gotów do zmiany własnych przekonań w świetle nowej wiedzy i argumentów;

KP7_KO1 – student jest gotów do aktywnego uczestnictwa w dyskusjach historycznych i aktualnych debatach oraz w przekazywania informacji o nich osobom zainteresowanym historią spoza grona fachowców;
KP7_KO2 – student jest gotów do promowania tradycji oraz dziedzictwa historycznego i kulturowego Polski, swojego regionu i Europy;

KP7_KR5 – student jest gotów do wykazywania niezależności i samodzielności myśli, szanując jednocześnie prawo innych osób do wykazywania tych samych cech.

Metody weryfikacji efektów uczenia się:
Bieżąca ocena aktywności studenta w dyskusjach podczas zajęć, pracy nad przekazami historycznymi oraz zaliczenia w formie egzaminu pisemnego.

Kryteria oceniania

1. Aktywność studenta podczas zajęć (wymiana myśli na temat wiedzy zaczerpniętej z literatury i analiza tekstów źródłowych).
2. Uczęszczanie studenta na ćwiczenia (dopuszczalne dwie nieobecności).
3. Zaliczenie przedmiotu przez studenta, w formie egzaminu pisemnego.

Literatura

Podstawowa
1. A. Karpiński, W walce z niewidzialnym wrogiem. Epidemie chorób zakaźnych w Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku i ich następstwa demograficzne, społeczno-ekonomiczne i polityczne, Warszawa 2000.
2. A. Karpiński, Pożary w miastach Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku i ich następstwa ekonomiczne, społeczne i kulturowe. Katalog, Warszawa 2020.
3. A. J. Bollet, Plagues and Poxes: The Impact of Human History on Epidemic Disease, Nowy Jork 2004.
4. M. Cetwiński, „Fuit maxima pestilencia quasi in omnibus terris": klęski elementarne w kronikach i rocznikach polskiego średniowiecza, w: Od powietrza głodu ognia i wojny ... Klęski elementarne na przestrzeni wieków, red. T. Głowiński, E. Kościk, Wrocław 2013, s. 11-28.
5. A. Syroka, Zdrowie, choroba, profilaktyka i terapia w kalendarzach śląskich z XVII i XVIII wieku, Wrocław 2020.

Uzupełniająca
1. P. Guzowski, Did the Black Death Reach the Kingdom of Poland in the Mid-Fourteenth Century?, The Journal of Interdisciplinary History 53, 2021, nr 2, s. 193-222.
2. W. Kula, Zależność człowieka od przyrody, w: Problemy i metody historii gospodarczej, Warszawa 1983, s. 620-673.
3. J. M. Marszalska, Zapiski kronikarskie dotyczące szkód i klęsk elementarnych w źródłach archiwalnych klasztoru szczyrzyckiego w XVII i XVIII wieku, Saeculum Christianum 21, 2014, s. 131-140.
4. J. Motylewicz, Straty i zniszczenia wojenne oraz klęski elementarne w miastach ziemi przemyskiej i sanockiej w pierwszej połowie XVIII wieku, Studia Przemyskie 1, 1993, s. 71-84.

W cyklu 2023:

1. Zajęcia wprowadzające. Opis przedmiotu, kryteria zaliczeniowe.
A. Karpiński, W walce z niewidzialnym wrogiem. Epidemie chorób zakaźnych w Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku i ich następstwa demograficzne, społeczno-ekonomiczne i polityczne, Warszawa 2000, s. 6-17.

2. Śmierć nieodłącznym elementem życia. Symbolika kataklizmów w kulturze i sztuce.
J. Białostocki., Płeć Śmierci, Gdańsk 1999.
Ch. M. Boeckl, Images of Plague and Pestilence: Iconography and Iconology, Kirksville 2000.
D. Wojtucki, Magia posthuma. Procesy i egzekucje zmarłych na Śląsku i Morawach w XVI-XVIII wieku, Wrocław 2022.

3. Czarna śmierć w Polsce i Europie
O. J. Benedictow, The black death 1346-1353. The complete history, Woodbridge 2021.
G. Boccacio, Dekameron, Warszawa 2022.

4. Londyn w obliczu zarazy i pożaru 1665-1666 r.
D. Defoe, Dziennik roku zarazy, tł. Jadwiga Dmochowska, Warszawa 1959.

5-6. Epidemie oraz klęski elementarne w źródłach narracyjnych, skarbowych i demograficznych. Metody badań i wiarygodność przekazów.
A. Haviland, Cholera map of the Metropolis 1849, https://wellcomecollection.org/works/hjutkspw.
J. Ch. Gottwald, An Abridgement of a Book Intitl’d, A Description of the Plague, Which Happened in the Royal City of Dantzick, in the Year 1709, „Philosophical Transactions” 1712–1713, Vol. 28, s. 101–144, http://rstl.royalsocietypublishing.org/content/28/337/101.full.pdf+html (dostęp: 1.02.2024)
J. Długosz, Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 11, ks. 12, 1431-1444, opr. G. Józef I in., Warszawa 2009, s. 245-246, 293.
P. Miodunka, Kryzysy demograficzne w Małopolsce w końcu XVII i pierwszej połowie XVIII wieku. Zarys problematyki, PDP, t. 37, 2015, nr 4, s. 7-37.

7. Epidemie i klęski elementarne w badaniach środowiskowych
A. Izdebski, Średniowieczni Rzymianie i przyroda. Interdyscyplinarna historia środowiskowa, Kraków 2018, s. 11-15, 131-137.
M. Praczyk, Historia środowiskowa jako praktyka badawcza, Historyka. Studia Metodologiczne, T. 50, 2020, s. 351-376.

8. Zaraza w Imperium Habsburgów w 1679 r. Powstanie wotum morowych.
E. Friess., G. Gugitz, Zur Pestperiode 1679-1680 in Wien, Mitteilungsblatt des Vereins für Geschichte der Stadt Wien 1937, s. 119-122.
H. Bulik H., Epidemia dżumy w Kłodzku w 1680 r. i jej skutki demograficzne, Przeszłość Demograficzna Polski, 1969, T. 2, s. 203-224.
Ch. M. Boeckl., Vienna's Pestsäule: the Analysis of a Seicento Plague Monument, ,Wiener Jahrbuch für Kunstgeschichte 49, 1996, s. 41-56.
P. Csendes P., F. Opll, Wien. Geschichte einer Stadt. Band 2: Die frühneuzeitliche Residenz (16. bis 18. Jahrhundert), Wiedeń 2003.

 9. Śląsk w obliczu klęsk i zaraz XVII- XVIII w. Ostatnia fala dżumy z 1708-1712 r.
R. Becker, Die Mariensäule auf dem Ringe der Stadt Glatz, Kłodzko 1917.
T. Broniewski, Śląsk w zabytkach sztuki. Kłodzko, Warszawa 1970.
A. Herzig, A. Ruchniewicz, Dzieje ziemi Kłodzkiej, Wrocław 2008

10. Pożary w Rzeczpospolitej Obojga Narodów
A. Karpiński, E. Nowosielska, Pożary w miastach Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku i ich następstwa ekonomiczne, społeczne i kulturowe, Warszawa 2021, s. 37-90.

11. Wpływ działań wojennych na zaludnienie i gospodarkę
E. Kołodziej, Gospodarka wojenna w Królestwie Polskim w latach 1914-1918, Warszawa 2018, s. 32-35, 58-59, 143-145.
A. Janicka, Zniszczenia i straty wojenne poniesione przez rolnictwo województwa krakowskiego w wyniku II wojny światowej, T. 16, 2020, nr 3, s. 55-76.

12. Medycyna wobec chorób zakaźnych
A. Karpiński, W walce z niewidzialnym wrogiem: epidemie chorób zakaźnych w Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku i ich następstwa demograficzne, społeczno-ekonomiczne i polityczne, Warszawa 2000, s. 19-39, 322-323.
K. Koper, Sposoby niesienia pomocy w chorobach „prędkiego ratunku
potrzebujących” w świetle XVIII i XIX–wiecznych poradników medycznych, w: Wśród córek eskulapa. Szkice z dziejów medycyny i higieny w Rzeczypospolitej XVI- XVIII wieku, red. A. Karpiński, Warszawa 2015, s. 259-313.

13. Epidemia cholery i inne choroby zakaźne w XIX wieku
M. Ostaszewski, Pamięć o epidemii cholery z 1893 roku we wsi Bagnówka pod Białymstokiem, Studia Podlaskie 23, 2015, s. 119-138.
K. Wnęk, Epidemia cholery w Krakowie w 1866 roku. Analiza demograficzna i przestrzenna, Przeszłość Demograficzna Polski 37, 2015, nr 3, s. 93-117.

14. Pandemia grypy hiszpanki
T. Janiszewski, Epidemia influenzy czyli t. z. choroby hiszpańskiej w Krakowie, Przegląd Lekarski, T. 57, nr 40, s. 270-271.
J. Wnęk, Pandemia grypy hiszpanki (1918–1919) w świetle polskiej prasy, Archiwum historii i filozofii medycyny, T. 77, 2014, s. 16-23.

15. Egzamin pisemny

W cyklu 2024:

3. Czarna śmierć w Polsce i Europie
O. J. Benedictow, The black death 1346-1353. The complete history, Woodbridge 2021.
G. Boccacio, Dekameron, Warszawa 2022.

4. Londyn w obliczu zarazy i pożaru 1665-1666 r.
D. Defoe, Dziennik roku zarazy, tł. Jadwiga Dmochowska, Warszawa 1959.

15. Egzamin pisemny

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 470-HS2-2PFK-2 w USOSweb