Socjologia wiedzy 480-SS2-1SWI2
• Profil studiów: Ogólnoakademicki
• Forma studiów: Stacjonarne
• Rodzaj przedmiotu: Obowiązkowy
• Dziedzina i dyscyplina nauki: Nauki społeczne i humanistyczne
• Rok studiów/semestr: Rok I, semestr II
• Wymagania wstępne: Brak
• Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć – 30 godzin wykładu z elementami ćwiczeń
• Metody dydaktyczne – wykład, referat, dyskusja, konsultacje
• Punkty ECTS – 2
• Bilans nakładu pracy studenta – udział w wykładach – 30 godzin; udział w konsultacjach związanych z przygotowaniem referatu – 4,6
godzin; zaliczenie ustne – 0,4 godz; przygotowanie do zajęć, referatu i zaliczenia: 17 godzin; razem: 52 godziny
• Wskaźniki ilościowe – nakład pracy studenta związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela 35 godzin, co
odpowiada 1,3 pkt ECTS oraz nakład pracy studenta, który nie wymaga bezpośredniego udziału nauczyciela 17 godzin, co odpowiada 0,7
pkt. ECTS
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2024: | W cyklu 2023: |
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia przedmiotu
Efekty kształcenia
KP7_WG1 ma pogłębioną wiedzę na temat specyfiki terminologii socjologicznej i potrafi samodzielnie definiować terminy socjologiczne
KP7_UW1 potrafi dokonać analizy różnorodnych struktur społecznych z wykorzystaniem interdyscyplinarnej terminologii w zakresie nauk społecznych i humanistycznych
KP7_UW8 posiada umiejętność rozumienia i analizowania zjawisk społecznych w powiązaniu ze współczesnymi teoriami socjologicznymi oraz z wykorzystaniem dyscyplin pokrewnych
KP7_UK2 posiada rozszerzone umiejętności merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem poglądów różnych autorów oraz formułowania wniosków w pracach naukowych (eseje, prace roczne, semestralne)
KP7_UK3 potrafi przygotować ustną wypowiedź na zadany temat związany ze studiowaną problematyką z wykorzystaniem źródeł socjologicznych
KP7_UU1 ma pogłębioną świadomość zmian zachodzących w terminologii, orientacjach teoretycznych oraz w metodologicznych w obrębie socjologii, jest otwarty na uzupełnianie i doskonalenie posiadanej wiedzy i umiejętności badawczych
Kryteria oceniania
i) obecność na zajęciach;
i) aktywność na zajęciach;
i) przygotowanie i przedstawienie referatu wraz z konspektem;
i) egzamin ustny
Literatura
Literatura:
Literatura podstawowa:
Barnes, Barry i David Bloor (wyb.). 1993. Mocny program socjologii wiedzy. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Berger, Peter i Thomas Luckmann. 1983. Społeczne tworzenie rzeczywistości. Warszawa: PIW.
Bińczyk, Ewa. 2004. „Antropologia nauki” Bruno Latoura na tle polemik. „Zagadnienia Naukoznawstwa” 1: 3-22.
Bińczyk, Ewa. 2007. Michel Foucault, nieklasyczna socjologia wiedzy oraz perypetie władzy-wiedzy. „Dyskurs” 5: 111-124.
Bińczyk, Ewa. 2010. Szkoła Edynburska – odczytanie po czterdziestu latach. Przesądzenia filozoficzne a metodologia badań nad nauką. „Studia Philosophica Wratislaviensia”, vol. V, 1: 27-47.
Bińczyk, Ewa. 2010a. Praktyka, laboratorium, czynniki pozaludzkie. Najnowsze modele technonauki oraz wybrane tezy Ludwika Flecka. „Przegląd Filozoficzny” 2: 9-26.
Bińczyk, Ewa. 2012. Technonauka w społeczeństwie ryzyka. Filozofia wobec niepożądanych następstw praktycznego sukcesu nauki. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Fleck, Ludwik. 1986. Powstanie i rozwój faktu naukowego. Wprowadzenie do nauki o stylu myślowym i kolektywie myślowym. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
Foucault, Michel. 1998. Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Warszawa: Aletheia-Spacja, wyd. drugie.
Latour, Bruno. 2009. Dajcie mi laboratorium a poruszę świat. „Teksty Drugie” 1-2: 163-192, przeł. Krzysztof Abriszewski, Łukasz Afeltowicz.
Niżnik, Józef. 1989. Socjologia wiedzy. Zarys historii i problematyki. Warszawa: Książka i Wiedza.
Sojak, Radosław. 1996. Socjologia wiedzy chce pozostać nieświadoma. „Studia Socjologiczne” 4: 25-49.
Literatura uzupełniająca:
Abriszewski, Krzysztof. 2008. Poznanie, zbiorowość, polityka. Analiza Teorii Aktora-Sieci Bruno Latoura. Kraków: Universitas.
Afeltowicz, Łukasz. 2011. Laboratoria w działaniu. Innowacja technologiczna w świetle antropologii nauki. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Afeltowicz, Łukasz. 2012. Modele, artefakty, kolektywy. Praktyka badawcza w perspektywie współczesnych studiów nad nauką. Toruń: Wydawnictwo naukowe UMK.
Bacon, Franciszek. 1955. Novum Organum. Warszawa: PWN.
Beck, Ulrich. 2002. Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, przeł. Stanisław Cieśla.
Bijker, Wiebe E., Thomas P. Hughes, Trevor J. Pinch (red.). 1997. The Social Construction of Technological Systems. New Directions in the Sociology and History of Technology. Cambridge: Cambridge, Massachusetts, London: The MIT Press, wyd. szóste.
Bińczyk, Ewa. 2002. W stronę programów nieklasycznych. Ewolucja socjologii wiedzy. „Zagadnienia Naukoznawstwa” 3: 399-414.
Bińczyk, Ewa. 2010. (Post)konstruktywizm na temat technonauki. „Zagadnienia Naukoznawstwa” 2: 231-251.
Bińczyk, Ewa. 2011. „Ucieleśnione” i „rozproszone” poznanie a obraz praktyk naukowych. W: Stanisław Butryn, Małgorzata Czarnocka, Włodzimierz Ługowski, Anna Michalska (red.). Nauka w filozofii. Oblicza obecności. Seria Archai. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 119-137.
Bińczyk, Ewa. 2012. Monitorowanie technonauki? Uwagi z pozycji (post)konstruktywistycznych. „Principia”, tom LVI: 83-100.
Bińczyk, Ewa. 2013. Świadectwo i autorytet. W: Renata Ziemińska (red.). Przewodnik po epistemologii. Kraków: Wydawnictwo WAM, 311-339.
Bińczyk, Ewa. 2013a. Problem sceptycyzmu wobec zmiany klimatycznej a postkonstruktywizm. „Przegląd Kulturoznawczy” 1 (15).
Bińczyk, Ewa. 2013b. Thinking about the Role of Laboratories Today. Anti-essentialism, Macro-ethics and Participatory Turn. W: Hajo Greif, Martin Gerhard Weiss (red.). Ethics, Society, Politics, Proceedings of the 35th International Wittgenstein Symposium. Berlin, Boston: De Gruyter Ontos, 519-530.
Birnbacher, Dieter. 1999. Odpowiedzialność za przyszłe pokolenia. Warszawa: Oficyna Naukowa, przeł. Bolesław Andrzejewski, Przemysław Jackowski.
Bloor, David. 1976. Knowledge and Social Imagery. London: Routledge.
Bloor, David. 1999. Anti-Latour. „Studies in History and Philosophy of Science”, vol. 30, 1: 81-112.
Bucchi, Massimiano. 2004. Science in Society. An Introduction to Social Studies of Science. London, New York: Routledge, przeł. Adrian Belton.
Collins, Harry M. i Trevor Pinch. 1998. Golem, czyli co trzeba wiedzieć o nauce. Warszawa: Wydawnictwo CiS, przeł. Anna Tanalska-Dulęba.
Collins, Harry M., Trevor Pinch. 1998. The Golem at Large. What You Should Know about Technology. Cambridge: Cambridge University Press.
Collins, Harry M., Trevor Pinch. 2005. Dr. Golem. How to Think about Medicine. Chicago: Chicago University Press.
Cutcliffe, Stephen H. 2000. Ideas, Machines and Values: an Introduction to Science, Tecnology, and Society Studies. New York, Oxford: Rowman & Littlefield Publishers, Inc.
Czerniak, Stanisław. 1985. Między filozofią a socjologią. Klasyczne i postklasyczne koncepcje socjologii wiedzy. „Kultura i Społeczeństwo” 1: 75-94.
Czyżkowski, Jan. 1981. Sztuka podejrzeń. Wybrane zagadnienia marksistowskiej socjologii wiedzy. Warszawa: Czytelnik.
Derra, Aleksandra. 2010. Czy racjonalność może być męska? O języku nauki z perspektywy feministycznej. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Vol. XXXV, z. 2: 169-194.
Derra, Aleksandra. 2013. Kobiety(w) nauce. Płeć we współczesnej filozofii nauki i w praktyce badawczej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Fuller, Steve. 2006. The Philosophy of Science and Technology Studies. New York, London: Routledge, Taylor&Francis Group.
Habermas, Jürgen. 1985. Interesy konstytuujące poznanie. „Colloquia Communia” 2: 157-169.
Hacking, Ian. 2000. The Social Construction of What? Cambridge, Mass.: Harvard University Press.
Horkheimer, Max. 1987. Krytyka instrumentalnego rozumu. W: tenże, Społeczna funkcja filozofii. Warszawa PIW, 244-413.
Kiepas, Andrzej. 2000. Człowiek wobec dylematów filozofii techniki. Katowice: Wydawnictwo Gnome.
Knorr-Cetina, Karin. 1981. The Manufacture of Knowledge: An Essay on the Constructivist and Contextual Nature of Science. Oxford: Pergamon Press.
Kołakowski, Leszek. 1984. Epistemologiczny sens etiologii wiedzy. Glosa do Mannheima. W: tenże, Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań. Londyn „Aneks”, 35-45.
Kucia, Marek. 1989. „Szkoła edynburska” wobec racjonalizmu w filozofii nauki. „Studia Socjologiczne” 1: 189-201.
Latour, Bruno. 1987. Science in Action: How to Follow Scientists and Engineers Through Society. Cambridge MA: Harvard University Press.
Latour, Bruno. 2011. Nigdy nie byliśmy nowocześni. Studium z antropologii symetrycznej. Warszawa: Oficyna Naukowa, przeł. Maciej Gdula.
Latour, Bruno. 2012. Nadzieja Pandory. Eseje o rzeczywistości w studiach nad nauką. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, red. Krzysztof Abriszewski.
Latour, Bruno. 2013. Technologia jako utrwalone społeczeństwo. „Avant”, vol. IV, 1: 17-48, przeł. Łukasz Afeltowicz.
Luhmann, Niklas. 1990. The Cognitive Program of Constructivism and a Reality that Remains Unknown. W: Wolfgang Krohn, Günter Küppers i Helga Novotny (red.). Selforganization: Portrait of a Scientific Revolution. Dordrecht: Kluwer, 64-85.
Mannheim, Karl. 1992. Ideologia i utopia. Lublin: test, przeł. Jan Miziński.
Macnaghten, Phil, John Urry. 2005. Alternatywne przyrody. Nowe myślenie o przyrodzie i społeczeństwie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, przeł. Bogdan Baran.
Merton, Robert K. 1982. Teoria socjologiczna i struktura społeczna. Warszawa: PWN.
Michalski, Krzysztof. 2009. Partycypacyjna ocena technologii w demokratycznej polityce technologicznej (jako przykład zaawansowanej konkretyzacji idei uczestnictwa obywatelskiego). „Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej”, Zarządzanie i Marketing, z. 16 (4/09), 225-239.
Pickering, Andrew (red.). 1992. Science as Practice and Culture. Chicago: University of Chicago Press.
Pickering, Andrew. 1995. The Mangle of Practice: Time, Agency and Science. Chicago, London: University of Chicago Press.
Sady, Wojciech. 2000. Fleck. O społecznej naturze myślenia. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Sady, Wojciech. 2000a. Spór o racjonalność naukową. Od Poincarégo do Laudana. Wrocław: Wydawnictwo FNP.
Scheler, Max. 1990. Problemy socjologii wiedzy. Warszawa: PWN.
Shapin, Steven. 2000. Rewolucja naukowa. Warszawa: Prószyński i S-ka, przeł. Stefan Amsterdamski.
Sismondo, Sergio. 2010. An Introduction to Science and Technology Studies. Malden, MA, Oxford: Wiley-Blackwell, wyd. drugie.
Sojak, Radosław. 2004. Paradoks antropologiczny. Socjologia wiedzy jako perspektywa ogólnej teorii społeczeństwa. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Szahaj, Andrzej. 1995. O tak zwanym mocnym programie socjologii wiedzy szkoły edynburskiej. „Kultura Współczesna” 1-2: 53-67.
Zacher, Lech W. (red.) 2012. Nauka, technika, społeczeństwo. Podejścia i koncepcje metodologiczne, wyzwania innowacyjne i ewaluacyjne. Warszawa: Wydawnictwo Poltext.
Zeidler, Paweł. 1993. Spór o status poznawczy teorii. W obronie antyrealistycznego wizerunku nauki. Poznań: Wydawnictwo IF UAM.
Zeidler, Paweł. 2011. Chemia w świetle filozofii. Studia z filozofii, metodologii, i semiotyki chemii. Poznań: Wydawnictwo Naukowe IF UAM.
Zemło, Mariusz. 2003. Socjologia wiedzy w tradycji interakcyjno-fenomenologicznej. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Ziółkowski, Marek. 1989. Dylematy współczesnej socjologii wiedzy. W: W. Kwaśniewicz (red.). Orientacje teoretyczne we współczesnej socjologii. Kraków UJ, 133-148.
Zybertowicz, Andrzej. 1995. Przemoc i poznanie. Studium z nie-klasycznej socjologii wiedzy. Toruń: UMK.
Zybertowicz, Andrzej. 1999. Konstruktywizm jako orientacja metodologiczna w badaniach społecznych. „ASK” 8: 7-28.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: