Prawo finansowe 0300-PS1-1PFI
Część 1. Zagadnienia ogólne- Finanse publiczne jako przedmiot regulacji prawa finansowego
1. Podstawowe pojęcia, zakres i struktura: pojęcie finansów publicznych i jego ewolucja; finanse publiczne a finanse niepubliczne; funkcje finansów publicznych; pojęcie sektora finansów publicznych i podmioty sektora finansów publicznych; pojęcie środków publicznych i dochodów publicznych; jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych.
2. Instrumenty prawne realizacji publicznej polityki finansowej. Pojęcie publicznej polityki finansowej, jej cele i warunki skuteczności. Prawo finansowe jako podstawowy instrument realizacji polityki finansowej. Planowanie i programowanie finansowe jako instrumenty realizacji polityki finansowej. Budżet państwa i budżety j.s.t. jako podstawowe instrumenty publicznego planowania finansowego. Struktura dochodów i wydatków budżetu państwa. Synchronizacja czasowa projektowania i uchwalania planów finansowych państwa i samorządu terytorialnego. Kontrola publicznej gospodarki finansowej.
3. Deficyt budżetowy i dług publiczny. Pojęcie długu publicznego państwa i j.s.t. oraz dopuszczalne granice tego długu. Procedury ostrożnościowe i sanacyjne.
Część 2. Prawo finansowe – Zagadnienia ogólne
1. Prawo finansowe jako dział prawa. Pojęcie prawa finansowego i ewolucja jego zakresu. Podział prawa finansowego na ogniwa.
2. Źródła prawa finansowego. Konstytucja jako podstawowe źródło standardów prawa finansowego. Ratyfikowane umowy międzynarodowe jako źródła praw finansowego. Ustawy jako źródła prawa finansowego. Akty wykonawcze w prawie finansowy. Problem kodyfikacji prawa finansowego. Problem interpretacji norm prawa finansowego. Wykładnia i stosowanie przepisów.
Część 3. Prawo finansowe – Zagadnienia szczegółowe
System budżetowy państwa. Zasady budżetowe. Formy organizacyjne jednostek sektora finansów publicznych, ich tworzenie, łączenie i likwidacja oraz zasady ich gospodarki finansowej. Klasyfikacja dochodów (pojęcia: dochody podatkowe, niepodatkowe, środki z UE i innych źródeł zagranicznych, dochody własne jst, subwencje ogólne, dotacje celowe, dochody zwrotne, wpłaty gmin) i wydatków publicznych (układ działowy, wydatki bieżące i majątkowe). Problem debudżetyzacji finansów państwa.
2. Projektowanie, uchwalanie, wykonywanie i kontrola budżetu państwa
Nota budżetowa. Synchronizacja procedur i określenie ram czasowych. Ustawa budżetowa a wieloletnie planowanie finansowe państwa.
3. System dochodów budżetowych państwa i j.s.t. Dochody podatkowe i niepodatkowe budżetu państwa i budżetów j.s.t. Zagadnienia ogólne podatków. Definicja prawna podatku. Elementy konstrukcji podatku (na tle obowiązującego systemu podatkowego). Podmioty uprawnione i zobowiązane. Właściwość organów podatkowych. Powstawanie i wygasanie zobowiązań podatkowych.
4. Problemy racjonalizacji wydatków publicznych. Doświadczenia zagraniczne w zakresie racjonalizowania wydatków publicznych. Budżet zadaniowy oraz wieloletnie planowanie i programowanie wydatków budżetowych jako instrumenty reformy finansów państwa i j.s.t. Prawo zamówień publicznych jako instrument racjonalizacji wydatków publicznych.
5. Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych. Pojęcie naruszenia dyscypliny (katalog naruszeń wywołujących konsekwencje w postaci odpowiedzialności), ewolucja instytucji; podmioty odpowiedzialne; kary za naruszenie; procedura postępowania; organy orzekające.
6. Publiczne prawo bankowe (pojęcie i źródła publicznego prawa bankowego, status prawny banku centralnego i jego miejsce w systemie organizacyjnym państwa,
cele i zadania banku centralnego, kompetencje organów NBP.
Ćwiczenia
1. Zagadnienia organizacyjne: określenie i specyfika przedmiotu zajęć, stosowane metody prowadzenia ćwiczeń, wymogi co do formy i zasad zaliczeń zrealizowanego materiału zajęć, zasady oceniania, obowiązujące reguły odnośnie obecności na zajęciach oraz przenoszenia się do innych grup ćwiczeniowych. Wprowadzenie do nauki prawa finansowego i finansów publicznych
2. Podstawowe zagadnienia z zakresu finansów publicznych i prawa finansowego: pojęcia i istota finansów publicznych, gospodarki finansowej, prawa finansowego, polityki finansowej i budżetowej, systemu budżetowego, źródła i działy prawa finansowego, finanse publiczne w Konstytucji RP (ze szczególnym uwzględnieniem rozdziału X)
3. Podmiotowy zakres finansów publicznych: struktura sektora finansów publicznych, formy organizacyjno – prawne jednostek sektora finansów publicznych
4. Środki publiczne: pojęcie i podział środków publicznych, katalog środków publicznych w ustawie o finansach publicznych, pieniądz w sektorze finansów publicznych i jego rodzaje
5. Zasady gospodarki finansowej jednostek sektora finansów publicznych: zasady ogólne finansów publicznych, metody prowadzenia gospodarki finansowej, wady i zalety, gospodarowanie środkami europejskimi, zagadnienie wprowadzania budżetowania zadaniowego w Polsce
6. Prawo budżetowe państwa: definicja, forma i elementy istotne budżetu państwa, charakter prawny budżetu, zasady budżetowe, katalog dochodów budżetowych, rodzaje i przeznaczenie wydatków budżetowych, definicja deficytu i nadwyżki budżetu państwa oraz jego źródła finansowania deficytu budżetowego, planowanie wieloletnie w państwie (Wieloletni Plan Finansowy Państwa), budżet środków europejskich, procedura opracowywania i uchwalania ustawy budżetowej, wykonywanie ustawy budżetowej i budżetu środków europejskich, sprawozdawczość budżetowa, kontrola i nadzór nad wykonywaniem budżetu państwa, instytucja absolutorium w budżecie państwa
7. Prawo budżetowe jednostek samorządu terytorialnego (JST): pojęcie forma oraz elementy istotne budżetu JST, charakter prawny budżetu JST, zewnętrzna i wewnętrzna struktura budżetu, rodzaje i katalog dochodów budżetu JST, katalog wydatków budżetowych JST, definicja nadwyżki i deficytu budżetowego oraz źródła jego finansowania, planowanie wieloletnie w JST (wieloletnia prognoza finansowa JST), procedura opracowywania i uchwalania uchwały budżetowej JST, wykonywanie uchwały budżetowej JST, sprawozdawczość budżetowa, nadzór i kontrola nad wykonywaniem budżetu, absolutorium w JST (istota, procedura udzielania, konsekwencje polityczne i prawne), regionalne izby obrachunkowe (RIO) w gospodarce finansowej JST (status, cele i funkcje)
8. Deficyt budżetowy i dług publiczny sektora finansów publicznych: pojęcie i istota deficytu budżetowego sektora finansów publicznych oraz państwowego długu publicznego, deficyt budżetowy a dług publiczny, państwowy dług publiczny (źródła, struktura i zakres), ograniczanie państwowego długu publicznego, zarządzanie państwowym długiem publicznym
9. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych: pojęcie dyscypliny finansów publicznych i odpowiedzialności za jej naruszenie, podmiotowy zakres odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów
10. Finanse publiczne w Unii Europejskiej: wydatki Unii Europejskiej (źródła, rodzaje, formy prawne i struktura wydatków); budżet Unii Europejskiej – zagadnienia ogólne (podstawy prawne, pojęcie i zasady budżetowe, procedura, kontrola i sprawozdawczość budżetowa); Fundusze Unii Europejskiej; prawo jednolitego rynku finansowego Unii Europejskiej
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Kryteria oceniania
Wymagana znajomość źródeł prawa: Konstytucji, Ustawy o finansach publicznych, ustawy o dochodach j.s.t., ustawy o odpowiedzialności z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych
Formy i warunki zaliczenia przedmiotu
Ćwiczenia – zaliczenie na podstawie ocen cząstkowych z kolokwiów oraz aktywności na zajęciach.
Egzamin pisemny lub ustny.
Test pisemny - 10 zadań. Skala ocen: 10 – 9 - bdb.; 8 – db +; 7 – db; 6 – dst +; 5 – dst.
Egzamin ustny możliwy w terminach wskazanych przez prowadzącego, wyłącznie po uzyskaniu zaliczenia przedmiotu.
Literatura
Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej:
B. Brzeziński (red.), Prawo finansów publicznych, Toruń 2010
E. Chojna – Duch, H. Litwińczuk, Prawo finansowe, Warszawa 2009
E. Chojna – Duch, Polskie prawo finansowe. Finanse publiczne, Warszawa 2006
A. Drwiłło (red.), Podstawy finansów publicznych i prawa finansowego, Warszawa 2011
L. Etel (red.), Prawo podatkowe, wyd. 2, Warszawa 2008
P. M. Gaudemet, J. Molinier, Finanse publiczne, Warszawa 2000
A. Gomułowicz, J. Małecki, Podatki i prawo podatkowe, Warszawa 2011
M. Karlikowska, W. Miemiec, Z. Ofiarski, K. Sawicka, Ustawa o finansach publicznych.
Komentarz, Wrocław 2010
C. Kosikowski, E. Ruśkowski (red.), Finanse publiczne i prawo finansowe, Warszawa 2008
C. Kosikowski, Prawo finansowe w UE, Warszawa 2008
E. Malinowska – Misiąg, W. Misiąg, Finanse publiczne w Polsce, Warszawa 2007
R. Mastalski, E. Fojcik – Mastalska (red.), Prawo finansowe, Warszawa 2011
Z. Ofiarski, Prawo finansowe, Warszawa 2010
E. Ruśkowski, J. Salachna (red.), Nowa ustawa o finansach publicznych wraz z ustawą
wprowadzającą. Komentarz praktyczny, Gdańsk 2010
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: