Mechanika 0900-FM1-1MECH
Profil studiów: ogólnoakademicki
Forma studiów: stacjonarne
Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy
Dziedzina i dyscyplina naukowa: dziedzina nauk ścisłych i przyrodniczych, Dyscyplina Fizyka
Rok studiów/semestr: 1 rok / 2 semestr
Wymagania wstępne: student uczestniczący w wykładzie, ćwiczeniach rachunkowych i laboratorium powinien posiadać podstawową wiedzę w zakresie matematyki i fizyki nabytą we wcześniejszym cyklu kształcenia
Liczba godzin zajęć dydaktycznych: wykład 30 godz. konwersatorium 30 godz., laboratorium 30 godz
Metody dydaktyczne: wykład, pokazy w trakcie wykładu, rozwiązywanie problemów i zadań, dyskusja, konsultacje, praca własna studenta w domu
Punkty ECTS: 8
Bilans nakładu pracy studenta: udział w wykładach (30 godz), udział w konwersatorium (30 godz), udział w laboratoriach (30 godz.), udział w konsultacjach (30 godz), praca własna w domu (45 godz), przygotowanie do kolokwiów (30 godz.), przygotowanie opracowań z ćwiczeń laboratoryjnych (30 godz.)
Wskaźniki ilościowe: nakład pracy studenta związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela - 5,4 ECTS,
Studenci uczestniczą w wykładach wzbogaconych o pokazy eksperymentów ilustrujących przekazywane treści. W trakcie zajęć rachunkowych studenci otrzymują listy zadań do samodzielnego rozwiązania, których treść jest skorelowana z treścią wykładu. Zajęcia laboratoryjne polegają na samodzielnym wykonaniu doświadczenia, sporządzeniu sprawozdania ze szczególnym uwzględnieniem analizy niepewności pomiarowych i wyciągnięciu właściwych wniosków. Podczas zajęć przedstawiają ich rozwiązania. Prowadzący zwraca szczególną uwagę na rozumienie używanych pojęć, klarowność prezentacji, stymuluje grupę do zadawania pytań i dyskusji. Prowadzący stara się wytworzyć w grupie ćwiczeniowej poczucie odpowiedzialności za zespół i zachęca do pracy zespołowej.
Treści merytoryczne
1) Podstawowe wielkości fizyczne, międzynarodowy układ jednostek SI, wielkości wektorowe i skalarne, podstawy algebry wektorów, układy współrzędnych - kartezjański.
2) Kinematyka punktu materialnego - wektor położenia, przemieszczenie, droga, czas, prędkość średnia i chwilowa, przyspieszenie średnie i chwilowe, równanie ruchu, ruch harmoniczny.
3) Przykłady ruchu na płaszczyźnie - rzut poziomy, rzut ukośny, ruch po okręgu (prędkość i przyspieszenie kątowe, przyspieszenie styczne i dośrodkowe).
4) Dynamika punktu materialnego. Pojęcie siły masy, pędu. Układ odniesienia inercjalny i nieinercjalny. Zasady dynamiki Newtona. Przykłady ważnych sił (grawitacyjna, tarcia, oporu, dośrodkowa). Pozorne siły bezwładności.
5) Ciążenie powszechne. Prawo powszechnego ciążenia, prawa Keplera, masa bezwładna i grawitacyjna, pole grawitacyjne i jego natężenie, energia potencjalna w polu grawitacyjnym.
6) Praca, energia, moc. Energia kinetyczna, praca sił ciężkości, praca sił sprężystości, siły zachowawcze i niezachowawcze, energia potencjalna. Zasada zachowania energii.
7) Zasada zachowania pędu. Środek masy i środek ciężkości, pęd układu punktów materialnych, zderzenia sprężyste i niesprężyste.
8) Ruch obrotowy. Pojęcie bryły sztywnej, opis ruchu obrotowego, moment pędu, moment bezwładności, twierdzenie Steinera, II zasada dynamiki ruchu obrotowego, zasada zachowania momentu pędu, energia kinetyczna ruchu obrotowego.
9) Fale w ośrodkach sprężystych. Fale mechaniczne (poprzeczne i podłużne), zmienne opisujące ruch falowy, równanie fali harmonicznej prostej. Sprężystość, prawo Hooke'a, pojęcie modułu Younga i modułu ściśliwości objętościowej. Interferencja fal, odbicie fal, dudnienia, fale dźwiękowe, fala uderzeniowa, efekt Dopplera,
10) Statyka i dynamika płynów. Parametry opisujące płyny. Prawo Pascala, prawo Archimedesa, Charakterystyka przepływu płynów, równanie ciągłości, prawo Bernoulliego.
Konwersatoria:
Ćwiczenia rachunkowe skorelowane z treściami wykładu.
Laboratorium:
1) Omówienie zasad funkcjonowania pracowni fizycznej. Zasady BHP.
2) Metodyka pisania raportów z wykonanych eksperymentów
3) Wykonanie ćwiczenia "Ruch jednostajnie przyspieszony" - wyznaczenia zależności drogi od czasu,
4) Wykonanie ćwiczenia "Ruch jednostajnie przyspieszony" - wyznaczenia prędkości średnich i chwilowych w ruchu jednostajnie zmiennym,
5) Wykonanie ćwiczenia "Wyznaczanie przyspieszenia grawitacyjnego - wahadło matematyczne"
6) Wykonanie ćwiczenia "Badanie drgań sprężyny"
7) Wykonanie ćwiczenia "Sprawdzenie twierdzenia Steinera"
8) Wykonanie ćwiczenia "Sprawdzenie prawa Hooke'a dla sprężynu"
9) Wykonanie ćwiczenia "Badanie fal stojących w powietrzu"
10) Wykonanie ćwiczenia "Wyznaczanie prędkości dźwięku w CO2"
11) Wykonanie ćwiczenia "Sprawdzenie prawa Archimedesa"
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Student
1) rozumie fundamentalne znaczenie fizyki dla rozwoju technologicznego, gospodarczego i cywilizacyjnego (K_W01),
2) rozumie rolę modelu ilościowego i abstrakcyjnego opisu obiektu oraz zjawiska fizycznego w zakresie mechaniki (K_W02),
3) Uzyskuje świadomość wagi eksperymentu jako sposobu weryfikacji koncepcji teoretycznych oraz świadomość niepewności eksperymentalnych (K_W03),
4) ma wiedzę w zakresie podstawowych pojęć i formalizmu mechaniki klasycznej, praw mechaniki oraz teoretycznych modeli wybranych układów mechanicznych, rozumie fundamentalny charakter praw Newtona (K_W08),
5) zna sposoby eksperymentalnej weryfikacji praw i koncepcji fizycznych, zna budowę oraz zasady działania aparatury pomiarowej do wybranych doświadczeń z zakresu mechanika (K_W09),
6) umie analizować problemy z zakresu mechaniki, znajdować i przedstawiać ich rozwiązania w oparciu o zdobytą wiedzę oraz przy wykorzystaniu poznanych narzędzi matematyki wykonywać analizy ilościowe i wyciągać wnioski jakościowe (K_U06),
7) umie planować i wykonywać proste doświadczenia z zakresu mechaniki, krytycznie analizować ich wyniki oraz je prezentować (K_U07),
8) zna ograniczenia swojej wiedzy i rozumie potrzebę dalszego kształcenia, podnoszenia kompetencji zawodowych, osobistych i społecznych (K_K01),
9) rozumie potrzbe dzielenia się wiedzą, w tym potrzebę popularnego przedstawiania osiągnięc fizyki (K_K04).
Kryteria oceniania
Laboratorium - pytania kontrolne przed wykonaniem doświadczenia. Ocen sprawozdania po wykonaniu doświadczenia. Zaliczenie laboratorium wymaga zdobycia ponad 50% punktów.
Konwersatorium - dwa kolokwia z zadań rachunkowych. Zaliczenie konwersatorium wymaga zdobycia 50% punktów. Kolokwium poprawkowe z całego zakresu przerobionego materiału. Zaliczenie materiału wymaga zdobycia 50% punktów.
Wykład - krótkie testy kontrolne po zakończeniu podstawowych działów omawianych na wykładzie. Na zakończenie kształcenia egzamin ustny. Przystapienie do egzaminu jedynie w przypadku zaliczenia konwesatorium i laboratorium.
Literatura
Literatura zalecana:
1) D.Halliday, R.Resnick, J.Walker „Podstawy fizyki” tom. 1-3 PWN Warszawa 2006
2) D. Halliday, R. Resnick, „Fizyka dla studentów nauk przyrodniczych i technicznych”t. I-II, PWN Warszawa 1998,
3) Instrukcje do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki na stronie internetowej Wydziału Fizyki UwB:
- http://physics.uwb.edu.pl/main/pdf/pracownia1/zbiorcza.pdf
Literatura dodatkowa:
1) R.P.Feynman, R.B.Leighton, M.Sanders, Feynmana wykłady z fizyki, t 1.1, 1.2, PWN, Warszawa 2001
2) L.W. Tarasow, A.N.Tarasowa, :Jak rozwiązywać zadania z fizyki", WSiP, Warszawa 1995
3) H.Szydłowski, "Pracownia fizyczna wspomagana komputerem", PWN, Warszawa 2003
4) H.Szydłowski, "Teoria pomiarów", PWN, Warszawa 1981
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: