Biznes międzynarodowy w erze wyzwań klimatycznych 350-MS2-1PF1-22

1. Przedstawienie się prowadzącego. Wprowadzenie do zajęć. Zasady ich zaliczania. Auto-prezentacja uczestników zajęć – czy masz pogląd na temat konieczności zeroemisyjnej transformacji gospodarki, zarówno na świecie, jak i w Polsce? Wprowadzenie pojęć: antropocen, polityka klimatyczna. Jak interpretujesz zacytowaną wypowiedź byłego gubernatora Banku Anglii Marka Carney: „Carbon emissions have to decline by 45% from 2010 levels over the next decade in order to reach net zero by 2050. If some companies and industries fail to adjust to this new world, they will fail to exist”?
2. Dekarbonizacja czyli szerokie ograniczanie emisji GHG przez gospodarkę. Koszty, szanse, zmiany na rynku pracy, pojawienie się nowych technologii, produktów i nawyków konsumenckich.
3. Siedem dziedzin gospodarki: Power, Industry, Mobility, Buildings, Agriculture, Forestry, Waste odpowiada za blisko 90 % emisji GHG. Każda z tych dziedzin musi ograniczać swój wpływ na klimat w stosownym tempie.
4. Green Deal - Europejski Zielony Ład, zatwierdzony w 2020 r., to zestaw inicjatyw Komisji Europejskiej, których nadrzędnym celem jest uczynienie Unii Europejskiej (UE) neutralną dla klimatu w 2050 r. Plan zakłada wprowadzenie nowych przepisów dotyczących gospodarki o obiegu zamkniętym, renowacji budynków, różnorodności biologicznej, rolnictwa i innowacji.
5. Dzięki paliwom kopalnym rewolucja przemysłowa nabrała właściwej dynamiki, a Zachód osiągnął szczyt swojej potęgi. Obecnie świat zamierza zrezygnować z paliw kopalnych. Czy zmierzch „geopolityki paliw kopalnych” jest nieuchronny? Przykłady: Dania, Zatoka Perska, Chile.
6. Wodór stał się heronetzero – bohaterem gospodarki zeroemisyjnej, ze względu na swe doskonałe właściwości: jest molekułą (nie musimy pozyskiwać kolejnych minerałów niezbędnych w OZE) i może być zarówno źródłem, jak i magazynem energii.
7. Pojawieniu się i stosowaniu na szeroką skalę nowych „zielonych” technologii wytwarzania energii towarzyszy także niechętna tym nowinkom technologicznym krytyka. Mamy więc zarówno szlachetny węgiel (ekogroszek), jak i płonące wiatraki i nierozkładalne (nonrecycling) panele słoneczne. W tle konsekwentny opór lobby paliw kopalnych przed utratą wpływów.
8. Klimat a polityka bezpieczeństwa. Środowiska zajmujące się bezpieczeństwem starają się przenieść korelację zmian klimatycznych z przemianami społecznymi i gospodarczymi na dziedzinę bezpieczeństwa międzynarodowego i narodowego. Wydaje się, że dla sektora bezpieczeństwa droga od usuwania skutków katastrof klimatycznych do walki ze zmianami klimatu została otwarta.
9. Reakcje przemysłu zbrojeniowego na wyzwanie dekarbonizacji. Ta dziedzina przemysłu wypracowuje strategie obniżenia śladu węglowego swoich produktów. Świadczą o tym na przykład decyzje korporacji BAE Systems, producenta m.in. samolotów Eurofighter Typhoon o podjęciu inwestycji w tworzenie produktów o niższym śladzie węglowym lub zastępujących zależność od paliw kopalnych. Plany rozwoju innych wiodących firm przemysłu zbrojeniowego na świecie (Lockheed Martin, Boeing, Airbus, Leonardo) ukazują, że każda z nich prezentuje program przystosowania swojej korporacji, a co ważniejsze jej produktów do standardów gospodarki zeroemisyjnej. Wiele krajów zmienia swoje systemy zamówień publicznych w sektorze obrony z punktu widzenia kryterium niskiego śladu węglowego.
10. Standardy i wskaźniki, uwzględnione w różnych regulacjach raportowania niefinansowego potwierdzają narzuconą biznesowi społeczno-polityczną normę, że przedsiębiorstwo nie powinno troszczyć się tylko i wyłącznie o swój interes ekonomiczny. Biznes powinien przynosić szeroko pojęte korzyści wszystkim interesariuszom, społecznościom lokalnym i środowisku. Konsumenci i fundusze inwestycyjne wywołały zapotrzebowanie na pogłębioną analizę niefinansowych i proklimatycznych aspektów działania biznesu.
11. Taksonomia - to potoczna nazwa nowego aktu prawnego Unii Europejskiej, tj. rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje. Taksonomia nie wprowadza zakazu inwestowania w działalności szkodzące środowisku, ale przyznaje dodatkowe preferencje dla ekologicznych rozwiązań.
12. Wg. taksonomii dana działalność gospodarcza kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo, jeżeli łącznie spełnia cztery warunki, tj.:
wnosi istotny wkład w realizację co najmniej jednego z sześciu celów środowiskowych;
• nie wyrządza poważnych szkód dla żadnego z celów środowiskowych;
• jest prowadzona zgodnie z minimalnymi gwarancjami;
• spełnia techniczne kryteria kwalifikacji.
i wypełnia tzw. cele środowiskowe.
13. Polska od lat dysponuje normami i praktyką ochrony środowiska, zwiększa także udział OZE. Silne uzależnienie od węgla powoduje jednak, że dekarbonizacja w naszym kraju przebiega wolniej niż w UE. Jakie ryzyka niesie proces transformacji energetycznej w Polsce?
14. Ukraińskie elity polityczne akceptują nieuchronność przystosowania państwa do polityki ograniczania użycia paliw kopalnych. Programy odbudowy Ukrainy kładą także nacisk na wykorzystanie „zielonych” i nowoczesnych technologii.
Rosja po rozpoczęciu wojny z Ukrainą w lutym 2022 r. wkracza w okres gospodarczego upadku. Mimo izolacji międzynarodowej i szybkiego ograniczenia przez UE i USA importu paliw kopalnych z Rosji, będzie ona próbowała znaleźć nowe rynki. Rosja na skutek własnych gróźb zastosowania arsenału nuklearnego i ataków zbrojnych na elektrownie atomowe w Czarnobylu i Zaporożu traci swoją „złotą akcję”, jaką była sprzedaż elektrowni atomowych.
15. Podsumowanie zajęć. Test. Wyjaśnienie wątpliwości. Pytania studentów. Informacje zwrotne.