Śmierć i zło w kulturze 380-OS1-2XJJO
1. Tanatologia – nauka o śmierci. Wprowadzenie
• L-V. Thomas, Tworzenie tanatologii, w: Wymiary śmierci, wybór i oprac. S. Rosiek, Gdańsk 2003.
• I. Ziemiński, Metafizyka śmierci, Kraków 2010 (tu: wstęp – Problem śmierci).
• L-V. Thomas, Wprowadzenie do antropotanatologii, w: Antropologia śmierci. Myśl francuska, wybór S. Cichowicz, J.M. Godzimrski, Warszawa 1993.
• M. Courtois, Pani śmierć, w: Wymiary śmierci, dz. cyt.
2. Śmierć w Starożytności
• K.P. Kramer, Śmierć w różnych religiach świata, przeł. M. Chojnacki, Kraków 2007 (rozdziały 7-8).
• J. Białostocki, Płeć śmierci, Gdańsk 1999, s. 7-40.
• S. Ikram, Śmierć i pogrzeb w starożytnym Egipcie, przeł. J. Aksamit, Warszawa 2004 (rozdziały: Wierzenia grobowe, Pogrzeb i kult pośmiertny, żywi i zmarli).
Śmierć w religiach monoteistycznych /ref./
• K.P. Kramer, Śmierć w różnych religiach świata, dz. cyt. (rozdziały 9-11).
• I. Ziemiński, Metafizyka śmierci, dz. cyt. (rozdział V).
3. Metafizyka śmierci – życie wieczne, absurd, nicość
• V. Jankélévitch, To, co nieuchronne, przeł. i wstęp M. Kwaterko, Warszawa 2005 (s. 15-48).
• I. Ziemiński, Metafizyka śmierci, dz. cyt. (rozdział IX, s. 305-334).
Przemiany śmierci: trup /ref./
• L-V. Thomas, Trup. Od biologii do antropologii, tłum. K. Kocjan, Łódź 1991 (wstęp i część pierwsza).
• S. Carney, Czerwony rynek. Na tropie handlarzy organów, złodziej kości, producentów krwi i porywaczy dzieci, Wołowiec 2016, s. 13-65.
4. Samobójstwo
• J. Améry, O starzeniu się. Podnieść na siebie rękę, tłum. i przedmowa B. Baran, Warszawa 2007 (część druga: Podnieść na siebie rękę…).
• J. Rachels, Samobójstwo i eutanazja, w: Wokół śmierci i umierania, red. W. Galewicz, Kraków 2009.
• P. Sarzyński, Leksykon samobójców, Warszawa 2002 (Wstęp, biogramy wybranych postaci).
Aborcja i eutanazja /ref./
• P. Singer, O życiu i śmierci. Upadek etyki tradycyjnej, przeł. A. Alichniewicz, A. Szczęsna, Warszawa 1997, s. 205-242.
• V. Jankélévitch, To, co nieuchronne, dz. cyt. (s. 49-82).
• Eutanazja w: B. Gert, Ch. M. Culver, K. D. Clouser, Bioetyka. Ujęcie systematyczne, przeł. M. Chojnacki, Gdańsk 2009.
5. Kara śmierci
• B. Wolniewicz, Filozoficzne aspekty kary głównej, Jeszcze o karze głównej, w: tegoż, Filozofia i wartości, t. 2, Warszawa, 1998, s. 206-232.
• G. Chamayou, Podłe ciała. Eksperymenty na ludziach w XVIII i XIX wieku, przeł. J. Bodzińska i K. Thiel-Jańczuk, Gdańsk 2012 (wstęp i rozdział 1).
• P. Bartula, Kara śmierci. Powracający dylemat, Kraków 2007, s. 171-187.
• O. Kubińska, Przybyłem tu, by umrzeć. Relacje z placów straceń, Gdańsk 2013, rozdz. I (s. 17-40).
Kanibalizm – mity i rzeczywistość /ref./
• D. Diehl, M. P. Donnelly, Dzieje kanibalizmu, przeł. M. Urbański, Warszawa 2008 (część pierwsza: Kanibalizm kulturowy oraz rozdziały: 5, 12, 19).
6. Chrześcijańskie pojęcie zła. Od Augustyna do Woltera
• R. Safranski, Zło. Dramat wolności, dz. cyt., rozdziały 2 i 3.
• Św. Augustyn, O wolnej woli (cz. I), w: tegoż, Dialogi filozoficzne, oprac. W. Seńko, tłum. A. Świderkówna, Kraków 2001, s. 487-526.
• B. Baczko, Hiob, mój przyjaciel. Obietnice szczęścia i nieuchronność zła, przeł. J. Niecikowski, rozdz. XII tłum. M. Kowalska, Warszawa 2002. Rozdziały 1-3 (s. 15-49).
Początki i źródła zła /ref./
• H. Rousseau, Bóg zła, przeł. A. Kotalska, Warszawa 1988. Rozdziały I-IV.
• R. Safranski, Zło. Dramat wolności, przeł. I. Kania, Warszawa 1999, rozdział 1.
7. Apologia zła – wizja de Sade’a
• D.A.F. de Sade, Rozprawa Clairwil o piekle. System Saint-Fonda, w: tegoż, Julietta. Powodzenie występku, wybór i tłum. B. Banasiak, K. Matuszewski, Kraków 2003.
• B. Banasiak, Integralna potworność. Markiz de Sade. Filozofia libertynizmu czyli konsekwencje „śmierci Boga”, Łódź – Wrocław 2006, s. 195-226.
• R. Safranski, Zło. Dramat wolności, rozdział 11.
XX wiek: apogeum zła /ref./
• J. Tischner, Zło metafizyczne czyli wejrzenie w otchłań, „Znak” 1993, nr 454. Lub: Wędrówka wokół widoku zła, w: tegoż, Spór o istnienie człowieka, Kraków 1998.
• D. de Rougemont, Udział diabła, przeł. A. Frybes, Warszawa 1992, część pierwsza (s. 19-51).
• R. Safranski, Zło. Dramat wolności, rozdział 15.
8. Zaliczenie zajęć.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Literatura
• Antropologia śmierci. Myśl francuska, wybór S. Cichowicz, J.M. Godzimrski, Warszawa 1993.
• I. Ziemiński, Metafizyka śmierci, Kraków 2010.
• Wymiary śmierci, wybór i oprac. S. Rosiek, Gdańsk 2003.
• M. Vovelle, Śmierć w cywilizacji Zachodu. Od roku 1300 po współczesność, Gdańsk 2004.
• L-V. Thomas, Trup. Od biologii do antropologii, tłum. K. Kocjan, Łódź 1991.
• R. Safranski, Zło. Dramat wolności, przeł. I. Kania, Warszawa 1999.
• D. de Rougemont, Udział diabła, przeł. A. Frybes, Warszawa 1992.
• H. Rousseau, Bóg zła, przeł. A. Kotalska, Warszawa 1988.
• B. Baczko, Hiob, mój przyjaciel. Obietnice szczęścia i nieuchronność zła, przeł. J. Niecikowski, rozdz. XII tłum. M. Kowalska, Warszawa 2002.
• J. Tischner, Zło metafizyczne czyli wejrzenie w otchłań, „Znak” 1993.
Literatura uzupełniająca
• S. Ikram, Śmierć i pogrzeb w starożytnym Egipcie, przeł. J. Aksamit, Warszawa 2004.
• K. P. Kramer, Śmierć w różnych religiach świata, przeł. M. Chojnacki, Kraków 2007.
• G. Bataille, Śmierć w: tegoż, Historia erotyzmu, przeł. I. Kania, Warszawa 2008.
• A. Tokarczyk, Tamten świat, Warszawa 1986.
• S. Chwin, Samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni, Gdańsk 2010.
• M. Barwik, Wstęp, w: tegoż, Księga wychodzenia za dnia. Tajemnice egipskiej Księgi Umarłych, Warszawa 2009.
• G. Scherer, Filozofia śmierci. Od Anaksymandra do Adorno, tłum. W. Szymona, Kraków 2008.
• J. Białostocki, Płeć śmierci, Gdańsk 1999.
• Philippe Ariès, Człowiek i śmierć, tłum. E. Bąkowska, Warszawa 1989.
• A. Schopenhauer, O samobójstwie i inne pisma pomniejsze, wybrał, przełożył i wstępem opatrzył G. Sowiński, Kraków 2000.
• K. Ziemba, Kilka uwag o samobójstwie, w: Osoby, wybór, opracowanie i redakcja M. Janion i S. Rosiek, Gdańsk 1984.
• J. Améry, O starzeniu się. Bunt i rezygnacja. Podnieść na siebie rękę: dyskurs o dobrowolnej śmierci, przeł. B. Baran, Warszawa 2007.
• A. M. di Nola, Tryumf śmierci. Antropologia żałoby, red. M. Woźniak, tłum. J. Kornecka, Kraków 2006.
• P. Singer, O życiu i śmierci, przeł. i posłowiem opatrzyły A. Alichniewicz i A. Szczęsna, Warszawa 1997.
• Św. Augustyn, O wolnej woli, w: tegoż, Dialogi filozoficzne, oprac. W. Seńko, tłum. A. Świderkówna, Kraków 2001.
• B. Skarga, Skończoność, w: tejże, Tercet metafizyczny, Kraków 2009.
• K. Hubaczek, Bóg a zło. Problematyka teodycealna w filozofii analitycznej, Wrocław 2010.
• H. Jonas, Religia gnozy, przeł. M. Klimowicz, Kraków 1994.
• J. Delumeau, Strach w kulturze Zachodu XIV-XVIII w. Oblężony gród, przeł. A. Szymanowski, Warszawa 2011.
• P. Oczko, Mit Lucyfera. Literackie dzieje Upadłego Anioła od starożytności po wiek XVII, Kraków 2005. Rozdział I.
• M. Rudwin, Diabeł w legendzie i literaturze, przeł. J. Illg, Kraków 1999.
• F. Nietzsche, Z genealogii moralności. Pismo polemiczne, przełożył L. Staff, posłowie J. Hartman, Kraków 2003.
• D. A. F. de Sade, Rozprawa Clairwil o piekle. System Saint-Fonda, w: tegoż, Julietta. Powodzenie występku, wybór i tłum. B. Banasiak, K. Matuszewski, Kraków 2003.
• B. Banasiak, Integralna potworność, Markiz de Sade. Filozofia libertynizmu czyli konsekwencje „śmierci Boga”, Łódź – Wrocław 2006.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: