Społeczeństwo obywatelskie 440-SS1-1SOB1

W odniesieniu do problematyki objętej przedmiotem, tj. społeczeństwa obywatelskiego, absolwent:
- zna i rozumie definicje najważniejszych terminów socjologicznych, potrafi wskazać specyficzne problemy podejmowane przez socjologię, KP6_WG1
- potrafi opisać czynniki i procesy tworzenia się więzi społecznych, rolę i przemiany więzi w kontekście zmian kulturowych, KP6_WG9
- potrafi scharakteryzować teorie socjologiczne i psychologiczne dotyczące miejsca jednostki w strukturze społecznej, KP6_WG10
- posiada wiedzę na temat różnych typów tożsamości jednostkowych i kolektywnych, KP6_WG11
- rozumie rolę jednostki w kształtowaniu różnego rodzaju zbiorowości na różnych poziomach struktury społecznej, KP6_WG13
- potrafi opisać genezę i przemiany norm i reguł społecznych, KP6_WG17

Zaliczenie na ocenę w oparciu o pisemne kolokwium - test wyboru (minimum 50%).
W przypadku nieobecności na wykładzie student ma obowiązek samodzielnego zapoznania się z literaturą przedmiotu dotyczącą tematu wykładu.

Mapa pojęcia „społeczeństwo obywatelskie”. Historyczno-filozoficzne podstawy koncepcji społeczeństwa obywatelskiego
• Kowalewski Zdzisław, Społeczeństwo obywatelskie a politeia i res publica, „Studia Filozoficzne”, nr 9 (262)/1987, s. 7-24
• Draus Franciszek, Pojęcie społeczeństwa cywilnego, w: A. Rzepliński (red.). Prawa człowieka w społeczeństwie obywatelskim, Warszawa 1993, s. 9-21
• Pietrzyk-Reeves Dorota, Idea społeczeństwa obywatelskiego. Współczesna debata i jej źródła, Wrocław 2004, s. 51-56 (model republikański)

Od liberalizmu do jego krytyki: społeczeństwo obywatelskie w myśli nowożytnej
• Ogrodziński Piotr, Społeczeństwo obywatelskie w brytyjskiej literaturze filozoficznej, „Studia Filozoficzne”, nr 9 (262)/1987, s. 25-50
• Keane John, Despotyzm i demokracja. Pochodzenie i rozwój rozdziału społeczeństwa obywatelskiego i państwa 1750-1850, w: Markiewicz B. (red.). Społeczeństwo obywatelskie. Wybór tekstów z historii pojęcia. Skrypt dla studentów UW, Warszawa 1998, s. 7-28
• Pietrzyk-Reeves Dorota, Idea społeczeństwa obywatelskiego. Współczesna debata i jej źródła. Wrocław 2004, s. 57-80, 112-116 (model liberalny), 127-156 (krytyka modelu liberalnego)
Co zabezpiecza demokrację przed „tyranią większości”?
• Tocqueville Alexis de, O demokracji w Ameryce. Warszawa 2005:
Tom 1, Część 2, Rozdz. 2, 3, 4, 6, 8, s. 156-161, 162-169, 170-176, 208-220, 234-247
Tom 2, Cześć 2, Rozdz. 2, 4, 5, 6, 8, s. 481-482, 484-487, 488-491, 492-494, 500-502
• Król Marcin, Historia myśli politycznej. od Machiavellego po czasy współczesne, Gdańsk 1998, s. 134-143 (Alexis de Tocqueville)
• Rau Zbigniew, Liberalizm. Zarys myśli politycznej XIX i XX wieku, Warszawa 2005, s. 51-66 (Alexis de Tocqueville)

Ideał a praktyka aktywności obywatelskiej: wzór demokraty, nieposłuszeństwo obywatelskie, partycypacja publiczna (13, 20.12.2018)
• Gliński Piotr, Palska Hanna, Cztery wymiary społecznej aktywności obywatelskiej, w: Domański H. i A. Rychard (red.). Elementy nowego ładu, Warszawa 1997, s. 365-392
• Gliński Piotr, Enklawowość polskiego społeczeństwa obywatelskiego, w: L. Gołdyka, I. Machaj (red.) Enklawy życia społecznego, Szczecin 2007, s. 125-148
• Daniel Bell, Kulturowe sprzeczności kapitalizmu, Warszawa 1994, s. 238-239 (rewolucja partycypacyjna)
Jakimi cechami powinien charakteryzować się dobry obywatel?
• Ossowska Maria, Wzór demokraty. Cnoty i wartości, Lublin 1992
W jaki sposób obywatele mogą współdecydować w sprawach publicznych?
• Długosz Dagmir, Wygnański Jan Jakub, Obywatele współdecydują. Przewodnik po partycypacji społecznej, Warszawa 2005, s. 11-19, 23-31
Jakie formy uczestnictwa obywateli w życiu publicznym służą demokracji?
• Arnstein Sherry R., Drabina partycypacji, w: Partycypacja. Przewodnik Krytyki Politycznej, Warszawa 2012, s. 12-39
Kiedy działanie społeczne staje się nieposłuszeństwem obywatelskim?
• Skrzypiec Ryszard, Z szacunku dla prawa, w: P. Gliński, B. Lewenstein i A. Siciński. Samoorganizacja społeczeństwa polskiego. Trzeci sektor, Warszawa 2002, s. 147-163

Współczesne społeczeństwo obywatelskie: kapitał społeczny
• Trutkowski Cezary i Sławomir Mandes, 2005, Kapitał społeczny w małych miastach, Warszawa, Wyd. Naukowe Scholar, s. 45-80
• Putnam Robert D., 1995, Demokracja w działaniu. Tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech, Kraków, Znak

Współczesne społeczeństwo obywatelskie: trzeci sektor i jego problemy
• Gliński Piotr, Organizacje pozarządowe, w: Encyklopedia socjologii. Suplement, Warszawa 2003, s. 170-178
• Rymsza Agnieszka, Partnerzy służby publicznej? Wyzwania współpracy sektora pozarządowego z administracją publiczną w świetle doświadczeń amerykańskich, „Trzeci Sektor”, nr 3/2005, s. 53-66

Współczesne społeczeństwo obywatelskie: sztuka społeczna
• Niziołek Katarzyna, Partycypacja i dialog jako demokratyczne praktyki artystyczne, w: N. Brylowska, S. Czarnecki, K. Stachura, G. Stunża (red.), Kultura od nowa, Gdańsk 2016, s. 28-38
• Niziołek Katarzyna, Czy street art jest sztuką społeczną? Kulturotwórczy i obywatelski sens sztuki ulicznej w perspektywie koncepcji społecznych enklaw, „Pogranicze. Studia społeczne” t. 26/2015, s. 49–74
• Niziołek Katarzyna, Sztuka jako narzędzie społecznej inkluzji. Perspektywa socjologiczna, „Pogranicze. Studia społeczne”, t. 23/2014, s. 41–63
• Niziołek Katarzyna, Tak wygląda demokracja: sztuka społeczna jako środek obywatelskiej partycypacji, w: K. Sztop-Rutkowska, A. Maszkowska (red.), Decyzje bliższe ludziom – partycypacja obywatelska w Polsce, Białystok 2013, s. 35-43
• Niziołek Katarzyna, Koalicja modraszków, czyli artystyczne wytwarzanie obywatelskości, w: M. Niedośpiał, A. Rostkowska (red.), Rezerwat miasto, Kraków 2013, s. 105-114
Teksty dostępne on-line: https://uwb.academia.edu/KatarzynaNiziołek.

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 440-SS1-1SOB1 w USOSweb