Swój i obcy w kulturze europejskiej 520-KS2-1KON35

Tematem konwersatorium jest definiowanie pojęcia „swój i obcy” w kulturze europejskiej. Zagadnienie to będzie rozpatrywane w aspekcie historycznym i współczesnym. Zdefiniowanie tego problemu w kontekście zmieniającej się struktury narodowo-etnicznych poszczególnych państw europejskich ma istotne znaczenie w kształtowaniu ich tożsamości. Podczas zajęć poruszone zostanie zagadnienie miejsca kultury przybyłych emigrantów z obszarów pozaeuropejskich i jej roli wżyciu codziennym Europejczyków.
Słowo „obcość” obdarzone jest współcześnie odcieniem pejoratywnym. W potocznym rozumieniu kojarzy się z czymś niepoznanym, niebezpiecznym i wrogim. Historia zna wiele przykładów kiedy to odmienność etniczna, kulturowa lub wyznaniowa była powodem masowych mordów, prześladowań. To co odmienne od zawsze budziło w ludziach lęk i niepokój. Problematyka swojskości i obcości zajmuje ważne miejsce w rozmaitych nurtach myśli socjologicznej, Wynika to z faktu, że napięcie między swojskością a obcością jest zasadniczym składnikiem procesów rozgrywających się w sferze emocjonalnej i intelektualnej.
Europejczycy nie brali pod uwagę że mieszkańcy innego kontynentu mogli być takimi samymi ludźmi, jakimi byli oni sami. Zakorzeniony w przybyszach europocentryzm nie pozwalał im na przyjęcie do świadomości tego, że gdzieś na świecie mogą istnieć zupełnie inne wzory zachowań. W oczach Europejczyków, ze względu na swoją odmienność etniczną i kulturową, przybysze byli obcymi. W opinii samych Europejczyków nie wszyscy mieszkający na kontynencie obywatele są swoi a znaczna ich część to obcy, pomimo, że żyją i pracują wśród nich.

Augustyniak U., Wielokulturowość Wielkiego Księstwa Litewskiego i idea tolerancji, [w:] Lietuvos Didźiosios Kunigaikśtijos tradicija ir tatutiniai naratyvai, red. A. Bumblauskas, G. Potaśenko, Vilnius 2009, s. 87-104.
Bogucka M., Staropolskie obyczaje w XVI i XVII wieku, Warszawa1994.
Borkowska U., Życie religijne polskich Jagiellonów, [w:] Chrzest Litwy, red. ks. M. T. Zahajkiewicz, Lublin 1990.
Chynczewska-Hennel T., Jakowenko N., Społeczeństwo – religia – kultura, [w:] Między sobą. Szkice historyczne polsko-ukraińskie, red. T. Chynczewska-Hennel, N. Jakowenko, Lublin 2000, s. 111–151.
Drabina J., Wierzenia, religie, wspólnoty wyznaniowe w średniowiecznej Polsce i na Litwie i ich koegzystencja, Kraków 1994.
Eliade M., Sacrum i profanum: o istocie religijności, Warszawa 1999.
Frejich A. L., Problem obrazu religijnego w protestancko-katolickiej dyskusji na wschodnich ziemiach Rzeczypospolitej, [w:] Sztuka ziem wschodnich XVI-XVIII wieku, red. J. Lileyko, Lublin 2000, s. 273-282.
Janocha M., Ukraińskie i białoruskie ikony świąteczne w dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa 2001.
Kaczor-Scheitler K., Katolicka kultura religijna w potrydenckiej Rzeczypospolitej, „Poznańskie Studia Teologiczne”, (36), 2021, s. 253-275.
Kłoczowski J., Cywilizacja bizantyjsko-słowiańska, [w:] Chrześcijaństwo na Rusi Kijowskiej, Białorusi, Ukrainy i Rosji (X-XVII w), red. J. Kłoczowski, Kraków 1997.
Mironowicz A., Kultura prawosławna w dawnej Rzeczypospolitej, [w:] Rzeczpospolita wielu wyznań, pod red. A. Kaźmierczyk, A. Link-Lenczowski, M. Markiewicz i K. Matwijowski, Kraków 2004.
Mironowicz A., Prawosławni w wielowyznaniowej i wielokulturowej Rzeczypospolitej, [w:] Chrześcijaństwo w dialogu kultur na ziemiach Rzeczypospolitej. Materiały Międzynarodowego Kongresu, red. St. Wilk, Lublin 2003.
Niżyński W., Teologia kultu maryjnego w katolicyzmie, [w:] Kult Maryjny w Kościele rzymskokatolickim w Polsce i w Rosyjskim Kościele prawosławnym w Rosji, Warszawa – Moskwa 1989.
Topolska M. B., Społeczeństwo i kultura w Wielkim Księstwie Litewskim od XV do XVIII wieku, Poznań- Zielona Góra 2002.